my death paper

....mydeathpaper...
...
From:
arson balana
...
View Contact
To:



When I was a child habit is playing a toys with my two sisters,my causins and my friends. since birth i cared for my parent's to read and write until when I was five years old.

When I was kinder garten, that is the beginning of my schooling.In first day I'am so! very nervous and shy inside in our classroom.

I graduated of kinder garten in praise rotary learn center in private school but I transferred in public school because no other support to my study.

When I was grade-1 I'm very happy because my grades is very higher and my teacher is very kind and humble. was fun because I had many friends who care and help me at my activities and assignment to how to do it.

When I was in grade-2 I went to the rugged and bad teachers. first day of school just been held accountable to me immediately. Because I accuse of doing wrong. even if I sin. He does not know the situation if who is at fault. ThenI stand by my teacher and not fed any moment until end of class. Tus not never be forget my unforgettable moment in my life.

When I was grade-3 futher I had many kind friends. Again brigthen the day of my career and I feel my life is having a beautiful color until grade-4.

When I was in grade-5 I had again a new friends. but i had again a bad teacher like previously. He forced us polish sell his food evev though we do not want it. If we dont want buy her merchandise our money mandatory. Then I will not forget the unforgettable bad experience in my life.

When I was in grade-6 I had again a new and kind friends.before vacation I having fun with my friends and we are going on outings here and there.even prohibit me of my parents.

After all this years I graduated in elementary, and I feel I'am lucky and happy because my parents is here to protect,guide,and support me at all. after graduation we prepare some food for the small celebration because my dad is proud to me.

Since I'm first time in Dona Josefa Jara Martinez High School I'am very nervous and shy because I'am new student and I know not yet in school.The last well we met all.

I had again a new friends in school and I had also enemy. We are belong to each other if we answers or doing our activities and assignments.I had also first time to stray. we also returned even if we know where to go.

When I was in second year high school I felt because were together this year. even so I never be forget the beautiful unforgettable moments in my life.

When I was in third year high school I tested first J.S prom/Junior and Senior promenade in our school. I had crush in our classroom but when she know she ashame of me.even so I will be happy at that time.

My last year in high school is I felt pretty because I see them as my friends previously.not too happy was the second my J.S prom/Junior and Senior promenade then compared last year.

Later,I came also hoped that graduation. I have completed, my classes since kinder until graduation in high school like my friends.

To achieve in high school and pass a few months we have two months vacation together with our causins,grandmother and father. we celebrate our delicious and beautiful vacation after my graduation.

After vacation,prepares to us that using the school for nearly entrance. I enroll at STI college of quezon avenue.I thinking if what course I taketo pick a future come after me.

First day I enter a college. I'am so! nervous,shy,and quiet.but when I last trained. until i had a new and kind friends. I'am super fun first time i just sing in another house and attend a birthday. Many have first time experienced in my life that occurred.

After in a few months also passed the CHRISTMAS DAY!,NEW YEARS DAY, and also my BIRTHDAY!!!. I will not never be forget my many unforgettable moments in first year college in my life since previously until now! in college life.

I wish dont forget to each other be friends forever any when and I pray to God that we guide all of people and keep us from harm. GOD BLESS!!! :)

make-homemade-baby-food-1baby-playing-with-plastic-toy-thumb8299066 kindergarten

kinderNew-(5) 30_minute_a_day_grade_1….

….….

..

moral act

Full View
moral act
...
From:
arson balana
...
View Contact
To: arson_tribalsun@yahoo.com
Cc: arson_03tribal@yahoo.com


2 Files Download All
arson.doc (156KB); MORAL ACT.doc (21KB)



Biography

MORAL ACT







The Huffington Post named Hilary Rosen as its political director and Washington editor-at-large. In this role Rosen, the former head of RIAA, the recording industry trade association, will, "liaise with elected officials and Congressional leaders, coordinate coverage of the upcoming national conventions, and assist in the recruiting of political, business and cultural bloggers."

There's nothing wrong with politicos making the transition to journalism, per se. There are numerous examples. However, according to the HuffPo press release:

Rosen maintains her involvement and influence within the media industry as an advisor to various companies on digital distribution and consumer branding strategies for entertainment and media properties. Rosen is also a Partner in Berman Rosen Global Strategies, a consulting firm with expertise in intellectual property policy development.

Usually, journalists with an agenda have well defined ideological biases or positions, and make no bones about them. But they aren't paid to promote any specific causes -- doing so would make them PR flacks. It's one thing for a lobbyist or consultant to post a commentary or write an op-ed (Rosen likely wrote many op-eds over the years while at RIAA), but it seems a little odd to have an active hired gun direct news coverage.

mga ibat-ibang kwento

Full View
Edit Draft KWENTO
...
From:
arson balana
...
View Contact
To:
1.) ANG DIWATA NG KARAGATAN

Sa isang nayon, ang mga tao ay masaya at masaganang namumuhay. Mapagpala ang kalikasan sa kanila. Ang pangunahing hanapbuhay nilay ay ang pangingisda. Sagana sa maraming isda ang karagata. May isang diwatang nagbabantay at nag-aalaga sa mga isda at ito'y nalalaman ng mga taganayon. Ngunit may mga taong sakim, ibig nilang makahuli ng maraming-maraming isda upang magkamal ng maraming salapi. Gumamit sila ng dinamita kaya't labis na napinsala ang mga isda, pati ang maliliit ay namatay.

Nagalit ang diwata sa kasakiman ng mga tao kaya't mula noon ay wala nang mahuli kahit na isda ang mga tao. Naghirap at nagutom ang mga tao at naging pangit na rin ang karagatan na dati'y sakdal ganda. Nagpulong ang mga taganayon at napagpasyahan nilang humingi ng tawad sa diwatang nangangalaga sa karagatan. Nakiusap din silang ibalik na ang dating ganda ng karagatan at gayundin ang mga isda. Nangako sila na hindi na gagamit ng anumang makasisira sa kalikasan.

Mula nang sila'y humingi ng tawad sa diwata ay bumalik na ang ganda ng karagatan at muling dumami ang mga isda. Nanaganang muli ang kabuhayan ng mga tao.




2.) NAGING SULTAN SI PILANDOK

Ang kinagigiliwang Juan ng katagalugan ay may katumbas sa mga Maranaw - si Pilandok.
Si Pilandok ay nahatulang ikulong sa isang kulungang bakal at itapon sa dagat dahil sa isang pagkakasalang kanyang ginawa.
Pagklipas ng ilang araw, ang sultan ay nanggilalas nang makita si Pilandok sa kanyang harap na nakasuot ng magarang kasuotan ng sultan. Nakasukbit sa kanyang baywang ang isang kumikislap na ginituang tabak.
"Hindi ba't itinapon ka na sa dagat?" nagtatakang tanong ng sultan kay Pilandok. "Siya pong tunay, mahal na Sultan," ang magalang na tugon ni Pilandok. "Paanong nangyaring ikaw ay nasa harap ko at nakadamit nang magara? Dapat ay patay ka na ngayon," ang wika ng sultan.
"Hindi po ako namatay, mahal na sultan sapgkat nakita ko po ang aking mga ninuno sa ilalim ng dagat nang ako'y sumapit doon. Sila po ang nagbigay sa akin ng kayamanan. Sino po ang magnanais na mamatay sa isang kahariang masagana sa lahat ng bagay?" ang paliwanag ni Pilandok. "Marahil ay nasisiraan ka ng bait," ang sabi ng ayaw maniwalang sultan. "Nalalaman ng lahat na walang kaharian sa ilalim ng dagat."
"Kasinungalingan po iyan! Bakit po naririto ako ngayon? Ako na ipinatapon ninyo sa gitna ng dagat. Ako na ikinulong pa ninyo sa hawla ay naririto ngayon at kausap ninyo," ang paliwanag ni Pilandok. "May kaharian po sa ilalim ng dagat at ang tanging paraan sa pagtungo roon ay ang pagkulong sa hawla at itapon sa gitna ng dagat. Ako po'y aalis na at marahil ay hinihintay na ako ng aking mga kamag-anak." Umakmang aalis na si Pilandok.
"Hintay," sansala ng sultan kay Pilandok. "Isama mo ako at nais kong makita ang aking mga ninuno, ang sultan ng mga sultan at ang iba ko pang kamag-anak."
Tatawagin na sana ng sultan ang mga kawal ngunit pinigil siya ni Pilandok at pinagsabihangwalang dapat makaalam ng bagay na iyon. Dapat daw ay mag-isang pupunta roon ang ultan sa loob ng isang hawla.
"Kung gayon ay ilagay mo ko sa loob ng hawla at itapon mo ako sa gitna ng dagat," ang sabi ng sultan. "Sino po angmamumuno sa kaharian sa inyong pag-alis?" ang tanong ni Pilandok. "Kapag nalaman po ng iba ang tingkol sa sinabi ko sa inyong kaharian sa ilalim ng dagat ay magnanais silang magtungo rin doon."
Sandaling nag-isip ang sultan at nakangiting nagwika, "Gagawin kitang pansamantalang sultan, Pilandok. Mag-iiwan ako ngayon din ng isang kautusang ikaw ang pansamantalang hahalili sa akin." "Hintay, mahal na Sultan," ang pigil ni Pilandok. "Hindi po ito dapat mlaman ng inyong mga ministro."
"Ano ang nararapat kong gawin?" ang usisa ng sultan. "Ililihim po natin ang bagay na ito. Basta't ipagkaloob ninyo sa akin ang inyong korona, singsing at espada. Pag nakita ang mga ito ng inyong kabig ay susundin nila ako," ang tugon ni Pilandok.
Pumayag naman ang sultan. Ibinigay na lahat kay Pilandok ang hinihingi at isinakay sa isang bangka. Pagdating sa gitna ng dagat ay inihagis ang hawlang kinalululanan ng sultan. Kaagad lumubog ang hawla at namatay ang sultan. Mula noon si Pilandok na ang naging sultan.




3.) SI JUAN AT ANG MGA ALIMANGO

Isang araw si Juan ay inutusan ng kanyang inang si Aling Maria. "Juan, pumunta ka sa palengke at bumili ng mga alimangong maiuulam natin sa pananghalian. "Binigyan ng ina si Juan ng pera at pinagsabihang lumakad na nang hindi tanghaliin.

Nang makita si Juan sa palengke ay lumapit siya sa isang tinderang may tindang mga alimango at nakiusap na ipili siya ng matataba. Binayaran ni Juan ang alimango at nagpasalamat sa tindera.

Umuwi na si Juan ngunit dahil matindi ang sikat ng araw at may kalayuan din ang bahay nina Juan sa palengke ay naisipan ni Juan na magpahinga sa ilalim ng isang punungkahoy na may malalabay na sanga. Naisip niyang naghihintay sa kanya ang ina kaya't naipasya niyang paunahin nang pauwiin ang mga alimango. "Mauna na kayong umuwi, magpapahinga muna ako, ituturo ko sa inyo ang aming bahay. Lumakad na kayo at pagdating sa ikapitong kanto ay lumiko kayo sa kanan, ang unang bahay sa gawing kaliwa ang bahay namin. Sige, lakad na kayo."

Kinalagan ni Juan ang mga tali ng mga alimango at pinabayaan nang magsilakad ang mga iyon. Pagkatapos ay humilig na sa katawan ng puno. Dahil sa malakas ang hangin ay nakatulog si Juan. Bandang hapon na nang magising si Juan. Nag-inat at tinatamad na tumayo. Naramdaman niyang kumakalam ang knyang sikmura. Nagmamadali nang umuwi si Juan. Malayu-layo pa siya ay natanaw na niya ang kanyang ina na naghihintay sa may puno ng kanilang hagdan. Agad na sinalubong ni Aling Maria ang anak pagpasok nito sa tarangkahan. "Juan, bakit ngayon ka lang umuwi, nasaan ang mga alimango?" "Bakit po? Hindi pa po ba umuuwi?" Nagulat ang ina sa sagot ni Juan. "Juan, ano ang ibig mong sabihin?" Nanay, kaninag umaga ko pa po pinauwi ang mga alimango. Akala ko po ay narito na."

"Juan, paanong makauuwi rito ang mga alimango? Walang isip ang mga iyon." Hindi naunawaan agad ni Juan ang paliwanag ng ina. Takang-taka siya kung bakit hindi nakauwi ang mga alimango. Sa patuloy na pagpapaliwanag ng ina ang mga alimango ay hindi katulad ng mga tao na may isip ay pagpapaliwanag ni Juan na mali nga ang ginawa niyang pagpapauwi sa mga alimango.




4.) ANG BATIK NG BUWAN

Mag-asawa ang araw at ng buwan. Marami silang mga anak na bituin. Gustung-gusto ng araw na makipaglaro sa kanyang mga anak at ibig na ibig niyang yakapin ang mga ito ngunit pinagbawalan siya ng buwan sapagkat matutunaw ang mga bituin sa labis na init ng araw. Kinagagalitan ng araw ang mga anak kapag lumalapit sa kanya.

Isang araw, nagtungo sa ilog ang buwan upang maglaba ng maruruming damit. Ipinagbilin niya sa asawa na bantayan ang mga anak ngunit huwag niyang lalapitan ang mga ito. Binantayan nga ng araw ang mga anak. Buong kasiyahan niyang pinanood ang mga ito habang naghahabulan. Nakadama siya ng pananabik at hindi siya nakatiis na hindi yakapin ang mga anak. Bigla niyang niyakap ang lipon ng maliliit na bituin nang madikit sa kanya ay biglang natunaw.

Hindi naman nagtagal at umuwi n ang buwan. Nagtaka siya sapagkat malungkot ang asawa. Naisipan niyang bilangin ang mga anak ngunit hindi nya nakita ang maliliit kaya't hinanap niya ang mga ito kung saan-saan. Hindi niya matagpuan ang mga anak. Sa gayo'y sinumabatan niya ang asawa. "Niyakap mo sila? Huwag kang magsisinungaling!"

Hindi na naghintay ng sagot ang buwan. Mabilis niyang binunot ang isang punong saging at tinangkang ipukol sa asawa na nakalimutan na ang kanyang kasalanan. Ang tanging nasa isp niya ay kung paano niya maipagtatanggol ang sarili sa asawang galit na galit. Dumampot siya ng isang dakot na buhangin at inihagis sa nukha ng buwan at dahilan sa nangyari ay nagkaroon ng batik ang mukha ng buwan. Hinabol ng buwan ang araw upang makaganti sa ginawa nito sa kanya at hanggang ngayon ay hinahabol pa rin ng buwan ang araw.





5.) Ti Biag Ni Lam-Ang’ : Ang Buhay Ni Lam-Ang

SIYAM na buwan bago siya isinilang sa isang
maharlikang pamilya, namundok ang kanyang ama upang sugpuin ang isang masamang pangkat ng mga Igorot. Sa kasamaang-palad, napatay ang ama, pinugot ang kanyang ulo at isinabit sa gitna ng nayon ng mga Igorot bilang gantimpala at parangal sa kanilang pangkat. Sa kabilang dako, nagulat ang ina pagkatapos nang biglang lumaki ang sanggol at agad-agad nagsalita. Isinumpa ni Lam-Ang - sapagkat ito nga ang naging pangalan niya - na mamumundok din siya upang matuklas kung ano ang nangyari sa kanyang ama. Kasama ang kaiba at mabuting pangkat ng mga Igorot, inakyat ni Lam-Ang ang bundok at natagpuan ang bangkay ng ama niya. Bilang ganti, pinatay niya ang bawat isa sa mga masamang Igorot, gamit ang tangi niyang sandata - isang sibat.

Pagod na pagod siya pagbalik sa bahay. Minabuti niyang maligo muna at sumisid sa ilog Amburayan. Kaginsa-ginsa, umapaw ang ilog sa kapal ng putik at dugo na nahugas mula sa kanyang katawan. Lahat ng isda sa ilog ay namatay. Pati ang mga palaka at iba pang hayop na umahon mula sa tubig ay namatay lahat sa pampang.

Kinabukasan, ipinahayag ni Lam-Ang sa ina na mag-aasawa na siya. Ginamit niya ang kapangyarihan niya sa hiwaga at nabatid niya na ang magiging asawa niya ay si Ines, isang babaeng taga-Kandon, isang munting nayon sa hilaga. Patungo na siya duon nang nadaanan niya ang isang batong dambuhala (stone giant ) na sumisira sa palay at tabako sa mga bukid. Gamit ang kalasag na pilak na minana sa ama, nilabanan niya at pinatay ang dambuhala. Tapos, pinugutan niya ng ulo.

Sa Kandon, dinatnan niyang nakapaligid sa bahay ni Ines ang libu-libong lalaki na lumiligaw sa dalaga. Siksikan silang lahat at, upang makalapit sa bahay, napilitan si Lam-Ang na lumakad sa mga ulo ng mga lumiligaw hanggang umabot siya sa isang bintana, kung saan siya pumasok sa bahay. Humanga nang matindi si Ines sa lakas at tibay ng loob ni Lam-Ang kaya pumayag siya agad na maging asawa nito. Subalit alinlangan pa ang mga magulang ng dalaga. Kailangan daw mag-alay ng bigay-kaya (dowry) ang mga magulang ni Lam-Ang bago makuha si Ines.

Pumayag si Lam-Ang at ipinangakong babalik siya pagkaraan ng isang linggo, kasama ng kanyang ina at ng mga handog at iba pang yaman. Humangos siya pabalik sa ina, at naghanda ng isang bangka na balot ng ginto. Pinuno niya ito ng iba pang ginto, mga alahas, mga estatua at iba pang mamahaling bagay. Pagbalik niya sa Kandon kasama ng kanyang ina, nagimbal ang mga magulang ni Ines sa dami ng kayamanang dala niya. Noong araw ding iyon, ikinasal sina Lam-Ang at Ines. Pagkaraan ng 3 taon, nagka-anak ng lalaki ang bagong mag-asawa.

Isang araw, binangungot si Lam-Ang: Alang-alang sa kanyang anak, at sa kanyang mga ninuno, kailangan niyang pagdaanan ang makalumang gawi ng pahirap. Ayon sa masamang panaginip, dapat siyang sumisid hanggang sa sahig ng dagat upang hanapin ang gintong kabibe. Batid ni Lam-Ang na ikamamatay niya ang gagawin, kaya nagdasal siya at nanawagan sa mga diyos. Sinagot naman siya at binigyan ng pag-asa. Isiniwalat ni Lam-Ang ang lahat kay Ines: Ang hirap na susuungin niya, ang mga pahiwatig ng kanyang pagkamatay, pati na ang habilin ng pag-asa na sagot sa kanya ng mga diyos.

Pagsapit ng takdang araw, dumumog ang lahat ng tao sa nayon, pati na sa mga kalapit sa paligid, upang saksihan ang pagsisid ni Lam-Ang sa gintong kabibi sa ilalim ng dagat. Subalit bahagya pa lamang nakalubog si Lam-Ang nang biglang umahon si Berkakan, ang dambuhalang halimaw na pating, at sinakmal ang bayani. Sa bahay, nakita ni Ines lahat ng pahiwatig na isiniwalat ni Lam-Ang. Bumagsak ang kalan, umuga ang hagdan, at nanginig ang kanilang anak na lalaki. Napahagulhol si Ines: Patay na si Lam-Ang.

Tatlong araw lumuha si Ines bago siya nagkalakas na lumabas at sundin ang mga habilin ng mga diyos. Inipon niya ang mga buto ni Lam-Ang na inanod ng dagat sa pampang, at inuwi sa bahay. Sunod sa isiniwalat ni Lam-Ang, binalot niya ang mga buto sa pulang sutla, tumalikod at nagdasal nang nagdasal. Habang ibinubulong ni Ines ang mga panalangin, naririnig niyang unti-unting nabubuo uli ang kalansay at katawan. Pagkaraan ng ilang sandali lamang, lumitaw si Lam-Ang na buhay na muli.

Dahil dito at iba pang giting na ginawa ni Lam-Ang, silang mag-asawa at ang kanilang anak ay pinatawan ng mga diyos ng walang katapusang buhay. At sila ay namuhay sa sagana ng mga bukid ng palay habang panahon.





6.) Ang kuwento ni mabuti
ni Genoveva Edroza-Matute

Hindi ko siya nakikita ngayon. Ngunit sinasabi nilang naroroon pa siya sa dating pinagtuturuan, sa walang pintang paaralang una kong kinakitaan ng sa kanya. Sa isa sa mga lumang silid sa ikalawang palapag, sa itaas ng lumang hagdang umiingit sa bawat hakbang, doon sa kung manunungaw ay matatanaw ang maitim na tubig ng isang estero. Naroon pa siya't nagtuturo ng mga kaalamang pang-aklat, at bumubuhay ng isang uri ng karunungang sa kanya ko lamang natutuhan. Lagi ko siyang inuugnay sa kariktan ng buhay. Saan man sa kagandahan; sa tanawin, sa isang isipan o sa isang tunog kaya, nakikita ko siya at ako'y lumiligaya. Ngunit walang anumang maganda sa kanyang anyo… at sa kanyang buhay… Siya ay isa sa mga pangkaraniwang guro noon. Walang sinumang nag-ukol sa kanya ng pansin. Mula sa pananamit hanggang sa paraan ng pagdadala niya ng mga pananagutan sa paaralan, walang masasabing anumang pangkaraniwan sa kanya. Siya'y tinatawag naming lahat na si Mabuti kung siya'y nakatalikod. Ang salitang iyon ang simula ng halos lahat ng kanyang pagsasalita. Iyon ang mga pumalit sa mga salitang hindi niya maalala kung minsan, at nagiging pamuno sa mga sandaling pag-aalanganin. Sa isang paraangalirip, iyon ay nagging salaminan ng uri ng paniniwala sa buhay. "Mabuti," ang sasabihin niya,"… ngayo'y magsisimula tayo sa araling ito. Mabuti nama't umabot tayo nsa bahaging to… Mabuti…Mabuti!" Hindi ako kailanman magtatapat sa kanya ng anuman kung di lamang nahuli niya akonginsangt lumuluha nang hapong iyon'y iniluha ng bata kong puso ang pambata ring suliranin Noo'y magtatakipsilim na at maliban sa pabugsu=bugsong hiyawan ng mga nagsisipanood sa pagsasanay ng mga manlalaro ng paaralan, ang buong paligid ay tahimik na. Sa isang tagong sulok ng silid-aklatan,pinilit kong lutasin ang aking suliranin sa pagluha. Doon niya ako natagpuan. "Mabuti't may tao pala rito," wika niyang ikinukubli ang pag-aagam-agam sa narinig. "Tila may suliranin mabuti sana kung makakatulong ako." Ibig kong tumakas sa kanya at huwag nang bumalik pa kailanman. Sa bata kong isipan, ay ibinilang kong kahihiyan at kababaan ang pagkikita pa naming muli sa hinaharap, pagkikitang magbabalik sa gunita ng hapong iyon. Ngunit, hindi ako makakilos sa sinabi niya pagkatapos. Napatda ako na napaupong bigla sa katapat na luklukan. "Hindi ko alam na may tao rito"…..naparito ako upang umiyak din." Hindi ako nakapangusap sa katapatang naulinig ko sa kanyang tinig. Nakababa ang kanyang paningin sa aking kandungan. Maya-maya pa'y nakita ko ang bahagyang ngiti sa kanyang labi. Tinanganan niya ang aking mga kamay at narinig ko na lamang ang tinig sa pagtatapat sa suliraning sa palagay ko noo'y siyang pinakamabigat. Nakinig siya sa akin, at ngayon, sa paglingon ko sa pangyayaring iyo'y nagtataka ako kung paanong napigil niya ang paghalakhak sa gayong kamusmos na bagay. Ngunit siya'y nakinig nang buong pagkaunawa, at alam ko na ang pagmamalasakit niya'y tunay na matapat. Lumabas kaming magkasabay sa paaralan. Ang panukalang naghihiwalay sa amin ay natatanaw na nng bigla kong makaalala. "Siyanga pala, Ma'am, kayo? Kayo nga pala? Ano ho iyong ipinunta niyo sa sulok na iyon na…iniiyakan ko?" Tumawa siya ng marahan at inulit ang mga salitang iyon; "ang sulok na iyon na . . . iniiyakan natin. . . nating dalawa." Nawala ang marahang halakhak sa kanyang tinig:"sanay'y masabi ko sa iyo, ngunit…ang suliranin. .kailanman. Ang ibig kong sabihin ay . . maging higit na mabuti sana sa iyo ang. . .buhay." Si Mabuti'y nagging isang bagong nilikha sa akin mula nang araw na iyon. Sa pagsasalita niya mula sa hapag, pagtatanong, sumagot, sa pagngiti niyang mabagal at mahihiyain niyang mga ngiti sa amin, sa paglkalim ng kunot sa noo niya sa kanyang pagkayamot, naririnig kong muli ang mga yabag na palapit sa sulok na iyon ng silid-aklatan. Ang sulok na iyon,.. "Iniiyakan natin," ang sinabi niya nang hapong iyon. At habang tumataginting sa silid naming ang kanyang tinig sa pagtuturo'y hinuhulaan ko ang dahilan o mga dahilan ng pagtungo niya sa sulok na iyon ng silid-aklatan. Hinuhulaan ko kuing nagtutungo pa siya roon, sa aming sulok na iyong. . .aming dalawa…. At sapagkat natuklasan ko ang katotohanang iyon tungkol sa kanya, nagsimula akong magmasid, maghintay ng mga bakas ng kapaitan sa kanyang mga sinsabi. Ngunit, sa tuwina, kasyahan, pananalig, pag-asa ang taglay niya sa aming silid-aralan. Pinuno nya ng maririkit na guni-guni an gaming isipan at ng mga tunog ang aming mga pandinig at natutuhan naming unti-unti ang kagandahan ng buhay. Bawat aralin naming sa panitikan ay nagging isang pagtighaw sa kauhawan naming sa kagandahan at ako'y humanga. Wala iyon bdoon kanina, ang masasabi ko sa aking sarili pagkatapos na maipadama niya sa amin ang kagandahan ng buhay sa aming aralin. At hindi nagging akin ang pagtuklas na ito sa kariktan kundi pagkatapos lamang ng pangyayaring iyon sa silid-aklatan. Ang pananalig niya sa kalooban ng Maykapal, sa sangkatauhan, sa lahat na, isa sa mga pinakamatibay na aking nakilala. Nakasasaling ng damdamin. Marahil, ang pananalig niyang iyon ang nagpakita sa kanya ng kagandahan sa mga bagay na kiaraniwan na lamang sa amin ay walang kabuluhan. Hindi siya bumabanggit ng anuman tungkol sa kanyang sarili sa buonmg panahon ng pag-aaral naming sa kanya, Ngunit bumabanggit siya tungkol sa kanyang anak na babae, sa tangi niyang anak.. .nang paulit-ulit. Hindi rin siya bumabanggit sa amin kailanman tungkol sa ama ng batang iyon. Ngunit, dalawa sa mga kamag-aral naming ang nakababatid na siya'y hindi balo. Walang pag-aalinlangan ang lahat ng bagay at pangarap niyang maririkit ay nakapaligid sa batang iyon. Isinalaysay niya sa amin ang katabilan niyon. Ang paglaki ng mga pangarap niyon, ang nabubuong layunin niyon niyang baka siya ay hindi umabot sa matatayog na pangarap ng kanyang anak. Maliban sa iilan sa aming pangkat, paulit-ulit niyang pagbanggit sa kanyang anak ay iisa lamang sa mga bagay na "pinagtitiisang" pakinggan sapagkat walang paraang maiwasan iyon. Sa akin, ang bawat pagbanggit niyon ay nagkakaroon ng kahulugan sapagkat noon pa man ay nabubuo na sa akingt isipan ang isang hinala. Sa kanyang magandang salaysay, ay nalalaman ang tungkol sa kaarawan ng kanyang anak, ang bagong kasuotan niyong may malaking lasong pula sa baywang, ang mga kaibigan niyong mga bata rin, ang kanilang mga handog. Ang anak niya'y anim na taong gulang na. Sa susunod na taon niya'y magsisimula na iyong mag-aral. At ibig ng guro naming maging manggagamot ang kanyang anak at isang mabuting manggagamot. Nasa bahaging iyon ang pagsasalita ng aming guro nang isang bata sa aking likuran ang bumulong: "Gaya ng kanyang ama!" Narinig n gaming guro ang sinabing iyon ng batang lalaki. At siya'y nagsalita. "Oo, gaya ng kanyang ama," ang wika niya. Ngunit tumakas ang dugo sa kanyang mukha habang sumisilay ang isang pilit na ngiti sa kanyang labi. Iyon ang una at huling pagbanggit sa aming klase ang tungkol sa ama ng batang may kaarawan. Matitiyak ko noong may isang bagau ngang mali siya sa buhay niya. Mali siya nang ganoon na lamang.n At habang nakaupo ako sa aking luklukan, may dalawang dipa lamang ang layo sa kanya, kumirot ang pusoko sa pagnanasang lumapit sa kanya, tanganan ang kanyang mga kamay gaya ng ginawa niya nang hapong iyon sa sulok ng silid-aklatan, at hilinging magbukas ng dibdib sa akin. Marahil, makagagaan sa kanyang damdamin kung may mapagtatapatan siyang isang tao man lamang. Ngunit, ito ang sumupil sa pagnanasa kong yaon; ang mga kamag-aral kong nakikinig ng walang anumang malasakit sa kanyang sinasabing, "Oo, gaya ng kanyang ama," habang tumatakas ang dugo sa kanyang mukha. Pagkatapos, may sinabi siyang hindi ko makakalimtan kailanman. Tiningnan niya ako ng buong tapang na pinipigil ang pagngionig ng mga labi at sinabi ang ganito: "Mabuti.. mabuti gaya ng sasabihin nitong Fe-iyon lamang nakararanas ng mga lihim na kalkungkutan ang maaaring makakilala ng mga lihim na kaligayahn. Mabuti, at ngayon, magsimula sa ating aralin…" Natiyak ko noon, gaya ng pagkakatiyak ko ngayon na hindi akin ang pangungusap na iyon, nadama kong siya at ako ay iisa. At kami ay bahagi ng mga nilalang na sapagkat nakaranas ng mgan lihim na kalungkutan ay nakakilala ng mga lihim na kaligayahan. At minsan pa, nang umagang iyon, habang unti-unting bumabalik ang dating kulay ng mukha niya,muli niyang ipinamalas sa amin ang mga natatagong kagandahan sa aralin naming sa Panitikan. Ang kariktan ng katapangan; ang kariktan ng pagpapatuloy anuman ang kulay ng buhay. At ngayon, ilang araw lamang ang nakararaan buhat nang mabalitaan ko ang tungkol sa pagpanaw ng manggagamot na iyon. Ang ama ng mbatang iyon marahil ay magiging isang manggagamot din balang araw, ay namatay at naburol ng dalawang gabi at dalawang araw sa isang bahay na hindi siyang tirahan ni Mabuti at ng kanyang anak. At naunawaan ko ang lahat. Sa hubad na katotohanan niyon at sa buong kalupitan niyon ay naunawaan ko ang lahatâ.





7.) PALIKERO AT MANGINGIBIG

Nakatapak na tayo sa bagong siglo. Harapin natin na ang kaakibat ng demokrasya, ay pagiging liberal. Halos mabaliw na nga ako sa pag-aanalisa at pag-iisip para lang matukoy ang isang palikero at mangingibig. Malay mo, makatulong ang paksang ito sa paparating na araw ng mga puso. Himayin natin.

Isang halimbawa nalang ay ang tao na dalawa ang kasintahan. Syempre sa tingin ng de kahon ang mentalidad, palikero ang hatol. Pero ito ay isang aral para hanapin ang kahulugan ng pag-ibig. Isang maling sitwasyon para maitama ang nararamdaman. Kumbaga, paano mo mahihiligan ang kulay puti kung walang ibang kulay na pagpipilian? Pagpumasok ka naman sa isang relasyon ay hindi nangangahulugan na ganap ka ng mangingibig. Akala mo lang yun, dahil nadadala kayo ng isang matamis na simula. Nagkasundo pagdating sa interes. Ang bawat relasyon ay ensayo lang para sa haharapin pang relasyon. Ang pag-ibig ay nagiging pag-ibig lang, pagsubok na. Bagkos, tumatawid ka sa pagiging palikero kung alam mo na kung sino ang mas matimbang ngunit hindi ka pa pumipili. Aakalain mong makasarili ang taong nagbubukas ng puso sa mga kumakatok kahit may kabiyak na, pero ito ay isang pagkakataon para mahanap ang dapat na kaparehas at laya naman sayo para mahanap ang nararapat. Magiging makasarili lang siya kung pinairal niya ay libog at alindog. Ang mangingibig ay nasasaktan at nakakasakit, para lalong mapalawak ang kaalaman at matanggap ang pagkabigo. Sa kabilang dako, ang palikero naman ay nakakasakit lang, para mapunan ang sariling interes at makaiwas sa pagkabigo. Madalas ay naisusugal ang moralidad para maintindihan mo lang ang salitang pag-ibig. ‘Wag mangamba, dahil bumabalik ang dangal kapag umiibig na ng tuluyan.

Maituturing na palikero ang taong nagpaparamdam pero walang balak makipagrelasyon at mas malala ay kung kang-kang lang ang habol. Nakakagulintang na katotohanan di ba? Ang mangingibig ay sinasantabi ang takot para magmahal. Hindi ko sinasabing suungin mo lahat ng relasyon, kundi ay hanapin mo ang ibig sabihin ng pag-ibig sa taong makapagbibigay ng kahulugan nito sa’yo.

Ang pag-ibig daw ay dumarating. Tae! Paano ka mananalo kung hindi ka man lang tumataya. Dumarating ang pag-ibig sa taong naghahanap. Natutuldukan lang ito kapag nagkasundo na kayo sa iisang kahulugan, hindi lang pag-iisang dibdib sa altar o sa papeles. Pagnaintindihan niyo na ang pag-ibig ay isang responsibilad. Syempre ang mga dalaga at binata ay aalma dahil masyado pa raw silang bata para sa usaping ganito, kaya tuloy lang ang laro. Lingid sa kaalaman nila, mangingibig lang ang nakakalayo at ang palikero’y naliligaw.




8.) BAWAL SA LAMAY
Kumakailan lang ay pumanaw ang aking lola. Kaya ang ilang araw kong pananahimik ay ilang linggo ng pagdadalamhati. Nagdidiwang ang mga tao sa paligid sa pagsalubong ng bagong taon habang kami naman ay nagluluksa. Napatakbo ako sa probinsya ng wala sa oras. Isang pagkakataon narin para magbakasyon at nakakapagod palang manirahan sa syudad. Hanap ko na ang tanawin sa bukid at simoy ng dagat. Hindi ko alam kong bakit maraming nahuhumaling sa kinang ng Maynila. Ang lahat naman ng naninirahan dito ay katulad ng “Munting Gamo-gamo”.

Isang baryo nalang at probinsya na namin. Sumaglit muna ako sa palengke para bumili ng bulaklak. Mas matagal pa ata ang pag-aayos ng bulaklak kumpera sa byahe. Kaya nagliwaliw muna ako sa palengke at nakailang balik narin sa palikuran. Unting lambing lang sa tindera at nakatawad pa ako. Dito sa atin, isang katutak pang diskusyon para lang makamura.

Habang papalapit sa bahay ng tita ko ay ramdam ko na ang bigat sa paligid. Ang bumungad sa akin ay mga matatandang nag-iiyakan na kasamahan pala ng lola ko sa simbahan. Aakalain mo ngang may pasyon dahil sabay sabay silang kumakanta na parang kulto. Sinilip ko muna ang kabaong sabay bulong ni nanay na “Maging repinado ang kilos mo, dahil maraming kasabihan sa probinsya pagmay namatayan.”

Lumabas muna ako sa bakuran at nanlaki ang mata sa hele-helerang lamesa ng nagsusugal. Kakaupo ko palang ay napagsabihan na ako kaagad. Bawal daw magsugal ang kaanak ng namatay at mamalasin sa pagpipinta ng braha. Sinuway ko parin pero nagkatotoo ang lintek. Buti nalang at hindi pa pumatak ng libo ang tinalo ko. Tumayo muna ako at nagpagpag.

Lumabas ang kapatid ko na may halong inis dahil napagsabihan din siya. Pinunasan niya kasi ang kabaong dahil nanlilimahid na sa patak ng luha ang salamin. Hindi mo pa ba pupunasan kung panay uhog na at halos hindi mo na makita ang binurol?

Ang dami palang pamahiin, naghalo na kasi ang kultura ng mga ninuno at ang impluwensya ng mapanakop na kastila. Kaya yun labo-labo na, pwede ka na ngang gumawa ng libro sa dami ng kasabihan. Tinapik naman ang pinsan ko dahil nakatulog sa pagbabantay. Panay bawal! Bawal! Bawal!

Pero pag-inabutan mo ng pagkain at panggasta…pwede! Imbis na mataimtim kang nakikiramay ay abala ka pa sa pag-iisip kung may nasasagasaan ka bang paniniwala.

Pagsapit ng gabi ay naglabasan na ang mga kaldero’t kawali. Nagsibak ng kahoy sa likod bahay panggatong. Nakuha naman natin sa mga Tsino ang pagluluto ng iba’t ibang putahe gamit ang iisang klase ng hayop. Syempre ano pa ba ang handa? Kundi baboy, kambing, manok at isda, iba-iba lang ang luto. Ang kinasarap naman ay sariwa lahat, kaya lasang-lasa mo hanggang sa huling kagat.

Magdamag ang kwentuhan, pagluluksa at sugal. Naghalo narin ang kape at alak. May kantahan din, pero dapat kantang pampatay ang aawitin. May punto rin sila, kaysa naman masaya at may bagsak ng yugyog ang kanta mo.

Kinaumagahan ay naggagayak na ang lahat para sa libing. Kakamulat palang ng mata ko ay may “Bawal” ng sumalubong. Bawal daw maligo sa bahay kung saan ginanap ang burol. Naghanap pa tuloy ako ng ibang bahay na pwedeng pagliguan, kung hindi ay sa poso ang bagsak ko o sa dagat. Buti nalang at nakahanap. Lumilipad pa nga ang kaluluha ko habang naliligo. Sa wakas ay nagising rin ang diwa sa lamig ng tubig.

Ang buong pamilya ay nakasuot ng puting damit, isang simbolo ng maluwag na pagpaparaya. Napagalitan na naman ako dahil ang suot kong puti ay may halong de kolor, at pula pa. Nagtitinginan tuloy sila sa simbahan na parang ako ang suwail na apo. Kulang na lang ay ngaratan ko ang mga mapanghusga.

Natapos na ang misa at nilakad na namin si Lola sa kanyang huling hantungan. Pagdating sa kampo santo ay nakaantabay ang lahat para sa huling pamamaalam. Sinunog narin ang mga mamahaling braha na ginamit sa sugal. Nang binuksan ang kabaong ay kinuha ng insan ko ang nakasilid na pera sa loob. Swerte raw yun sa negosyo. Aba! May swerte rin akong narinig.

Pinasok na ang labi sa nitso. Paalis na nga lang ng sementeryo ay may “Bawal” pa. Bawal ang lumingon sa pinaglibingan. Dapat ay tuloy-tuloy ka lang sa paglalakad. Pero napagtanto ko, mukhang may dahilan rin. Siguro, para mabawasan ang bigat sa dibdib. Katulad din ng paghatid mo ng mahal sa buhay sa paliparan. Huwag ka ng lumingon pagnahatid mo na sa pinto dahil aagos ang luha at walang katapusang yakapan na naman yan.

Pagbalik sa bahay ay binanlawan pa kami ng mainit na tubig na may halong suka, kahit nangangasim na kami sa pawis. Kulang na nga lang ay isahog kami sa kinilaw. Nananghalian lang ako at sumibat na. Balik reyalidad na may baong mga “Bawal.”





9.) SUGAL, SUGALAN, SUGALERO
Sa labas ng bahay ay umaakap na ang simoy ng pasko. Ramdam ang lamig sa kasukasuan at panay ang utot dahil sa kabag. Pinatawag ko ang lahat ng kaibigan para mag-ayang magsugal. Aba at parang peste namang nagsisulputan sa palayan. Hayok na hayok puminta ng braha at ang mga daliri ay mas makati pa sa kagat ng lamok sa estero.

Pinagtulungan naming ilabas ang lamesa at kanya kanya ng hugot ng bangko. Ang mga bagay na tulad ng sugal ay hindi pwedeng haluan ng alak, dahil mahirap maglaro ng lasing. Doble bayad kung mapupusoy ka. Dapat matalinaw. Mapagkakamalan mo ngang may lamay sa labas dahil sa dami ng nakadungaw tapos sinabayan pa ng kape’t sigarilyo, kulang na nga lang ay biskwit at korona na bulaklak .

Bakit pusoy? Halo kasi yun ng lohika, basahan ng ugali at kalkulasyon. Hindi tulad ng ibang laro sa braha, swertehan ang panalo parang bingo. Gusto kasi naming pinapaikot ang kapalaran sa aming mga palad. Dahil ang salitang swerte ay tsamba. Kaya tignan mo, lalong humahaba ang pila sa mga palaro sa telebisyon. Wala ng ibang inasahan kundi ang salitang “swerte”. Yan tuloy, lagi silang suki ng malas.

Nahiligan namin magsugal dahil oras na para laruin ang pera. Pera lang ba ang may karapatang paglaruan ang tao? Gantihan lang kumbaga. Ang maganda sa laro, kung matalo ka man. Alam mong pumapaikot lang sa sirkulo niyo ang pera. Kung hindi man masarap ang ulam mo ngayon, alam mong masarap ang ulam niya mamaya…at dahil magkaibigan kayo, ibabahagi niya sayo kung anong meron siya, pereho na kayong masarap ang kinakain.

Madalas nga kaming husgahan ng mga kapit bahay pagnapapadaan sila. Dahil masama ang tingin nila sa sugalero. Nagmamalinis pa, kung tumaya naman sa lotto ay halos maubos na ang sweldo. Tapos mas madalas pang mag-abot ng taya sa jueteng kaysa sa pulubi.

Marami rin mapupulot na aral sa larong pusoy. Hindi lahat ng malakas na braha ay maganda at kahit saksakan naman ng pangit ay nananalo parin. Bakit? Dahil depende yan sa ayos. Ika nga namin, makikita sa laro ng pusoy kung paano mo patakbuhin ang buhay mo.






10.) PUSONG BINIYAK NG KABIYAK NG PUSO KO
Isang umagang kapiling ko na naman ang kape’t sigarilyo at nagbabagang balita sa telebisyon. Gustohin ko mang tanghaliin na ng gising pero dumudungaw sa bintana ang tirik na araw dahil wala akong kortina kaya kailangan kong bumangon bago pa ako manlagkit sa pawis.

Biglang nagpadala ng mensahe ang isang kaibigan kong manunulat ng komedya at may ilalapit daw siyang problema sakin. Sasabihin nalang niya pagpunta sa bahay. Napaisip tuloy ako ngunit naaamoy kong sa kabila ng galing niyang magsulat ng katatawanan ay isang kahindik-hindik na balita ang hatid niya.

Nagulat nalang ako ng may sumilip sa pinto, mabilis palang kumilos ang mga taong may problema dahil wala na silang oras maligo, mag-ayos at ganang kumain kaya paspasan ang lahat. Nag-usap kami ng masinsinan, para tuloy akong pari sa kumpisalan.

Inilahad niya sakin kung paano siya naiputan sa ulo. Nangyari daw yun ng isang gabi ng makipagtalik ang kasintahan niya sa ibang lalake na hindi lubos na kakilala. Isa na ata yun sa pinakamasaklap na kaganapan sa buhay ng isang lalake. Ang dati niyang masayahin na mukha, ngayon ay mukasim na’t naghahalong iyak at tawa. Halos tumawid na sa kabaliwan. Masyado rin maaga para haluan ng alak ang kwentuhan namin kaya sinabayan nalang niya ako sa paninigarilyo at paghigop ng mainit na kape.

Halatang nagpipigil siya ng luha, dahil bawat bukang bunga-nga ay para siyang hinihika kaya pinayuhan ko nalang na “tang-ina kung talagang masakit, eh di umaray ka pare.” Ramdam ko ang bigat na dala niya dahil unang una, ginalang niya’t sineryoso ang babae pero saglit lang ninakaw ang delikadesa ng kanyang kasintahan sa ilalim ng impluwensya ng alak at pangalawa ay natapakan ang kanyang pagkalalake.

Pag ang lalake umiyak, ibig sabihin saksakan na ng sakit ang dinadamdam. Parang asong hindi makakahol. Pinayuhan ko nalang na huwag tumulad sa iba, kung napindeho ay gumagawa ng dahilan na kunwari ay hindi nila mahal yun babae at gamitan lang ang kanilang relasyon. Kadalasa’y nagiging malala pa ang epekto nito, lalo mo lang pinapamukha sa tao na talunan ka. Minsan ay nababahiran ang pagkatao mo’t nahihigitan mo pa ang kasamaang ginawa sayo. Dapat mo bang ikahiya na kahit naloko ka ay naging mabuti ka naman? Hindi na ata uso ang maging matino ngayon, kailangan mapusok ka para may dating.

Ang sabi ko nga ay sa likod ng problema, may regalong nag-aabang. Biniro ko nalang siya na isang magandang bagay ang lokohin ka dahil napatunayan mo sa tao hindi lang sa sarili mo na matino kang ka-relasyon, ayaw mo nun? Baka pag-agawan ka ng mga dalagita kung malalaman nilang matino kang kasintahan. Kumbaga sa damit, panlabas ka. Siya ay pambahay, pangharabas lang.

Kung sumagi man sa isip mo na gumanti ay ‘wag mo ng tangkain pa. Bakit? Isipin mo nalang na umuusad ang buhay niya pero ikaw ay nakapako parin para lang makabawi. Sino ngayon ang ubos oras? Katahimikan ang pinakamainam na ganti kung sakaling gustohin mo mang matapatan ang ginawa niya. Mas masakit at mas malalim ang sugat. Dalawa kasi ang anggulo ng pag-ibig, ang masarap na parte kung saan ka kinikilig sa tamis at ang isa ay ang masaklap na bahagi kung saan ay puro alat, asim at pait. Kumbaga para siyang pakete, kung natikman mo yun isa, dapat malunok mo lahat. Kung iduduwal mo lang ay wag mo ng isubo punyeta.

Nabanggit pa niya sakin na tumawag ang babae’t humahagulgol ng iyak habang humihingi ng tawad at nakikipagbalikan. Sa insedenteng ganito ay mas madali pang magpatawad ng kaaway kaysa sa minahal mong nanakit sayo. Masyado pang maaga para masugatan ulit, baka magkaketong na ang puso mo. Lahat naman ng tao may karapatang umibig pero bilang lang ang handa ng magmahal. Para kasing politika yan, pang seryosong bagay. Kung maglalaro ka lang, isa ka sa mga trapo.

Sa wakas ay binaon niya ang payo ko at siya ay nalinawan. Kaya pinutol na niya kahit kaisa-isang hibla ng kanilang ugnayan…ay hindi pala. Mas matimbang parin ang pagmamahal. Sa taong umiibig, ang salitang pagpapatawad ay umuubra.





11.) Buod: ng Florante at Laura
Nagsimula ang kuwentong patula sa isang madilim na kagubatan. Nakatali si Florante, isang taga-kaharian ng Albanya, sa isang puno ng Higera, habang namimighati sa pagkawala ng kaniyang amang si Duke Briseo. Halos ikabaliw niya ang pagkakaisip na mapasakamay ng kaaway niyang si Konde Adolfo ang kaniyang minamahal na si Laura. Anak si Konde Adolfo ni Konde Sileno.
Narinig ng isang moro, na naglalakbay noon sa kagubatan, ang mga pagtangis ni Florante. Aladin ang pangalan ng moro, na naantig ng mga pananalita ni Florante. Dalawang mga gutom na liyon ang biglang umatake kay Florante subalit naligtas ni Aladin ang binata. Nawalan ng malay tao si Florante. Nagpasya si Aladin na pangalagaan si Florante hanggang sa manumbalik ang lakas nito.
Nang lubusang gumaling si Florante, nagulat siya noong una nang mapagmasdan ang morong si Aladin. Hindi siya makapaniwalang ang isang kalaban ng mga Kristiyano ang kaniyang naging tagapagligtas sa tiyak na kamatayan. Matapos ang ilang mga pagpapaliwanag, naging lubos ang pasasalamat ni Florante kay Aladin, at dito siya nagsimulang magsalaysay hinggil sa kaniyang buhay. Bilang anak ng isang prinsesa at ng isang tagapag-payong maharlika, lumaking masiyahin at puno ng pagmamahal at kalinga si Florante. Sapagkat mahilig ngang maglaro noong may anim na gulang pa lamang, muntik na siyang mapaslang ng isang buwitreng nagtangkang dumagit sa batong hiyas na nasa dibdib ni Florante. Sa kabutihang palad, nasagip siya ng pinsang si Menalipo, isang mamamana mula sa Epiro.
Sa edad na 11, ipinadala si Florante ng kaniyang mga magulang - na sina Duke Briseo at Prinsesa Floresca – sa Atenas, Gresya upang mag-aral sa ilalim ng kilalang guro na si Antenor. Sa Atenas niya natagpuan si Adolfo, na nagmula rin sa bayan ni Florante. Si Adolfo ang pinakamatalinong mag-aaral sa paaralan nang mga panahong iyon, subalit makaraan lamang ang anim na taon, nalampasan na ni Florante ang mga kakayahan, kagalingan at katalinuhan ni Adolfo. Nagtamo ng katanyagan at pagkilala si Florante, na lubhang hindi ikinatuwa ni Adolfo.
Habang gumaganap sa isang dulang pampaaralan, pinagtangkaang patayin ni Adolfo si Florante. Sa kabutihang palad, madaliang nakapamagitan si Menandro, ang kaibigan ni Florante. Dahil sa pagkaunsiyami ng balak, umuwi si Adolfo sa Albanya. Pagkalipas ng isang taon, nakatanggap si Florante ng isang liham mula sa ama na naglalahad ng balitang pumanaw na ang kaniyang inang si Prinsesa Floresca. Bagaman namimighati, naghintay ng dalawang buwan bago nakabalik si Florante sa Albanya. Sumama si Menandro kay Florante. Sa pagsapit nila sa Albanya, isang kinatawan ng kaharian ng Krotona ang humiling ng pagtulong mula kay Florante hinggil sa nalalapit na digmaan laban sa mga Persyano. Wala kakayahang tumanggi si Florante sapagkat lolo niya ang hari ng Krotona.
Sa kaniyang paglalagi sa Albanya, naimbitahan si Florante sa palasyo ng hari, kung saan nabighani siya sa pagkakakita kay Laura, ang anak na babae ni Haring Linseo, ang hari ng Albanya.
Sa pagpapaunlak sa hinihinging tulong ng Krotona, nakipagdigma si Florante laban sa heneral ng Persya na si Osmalik. Tumagal ang tunggali ng may limang oras. Nagtagumpay si Florante sa pagpatay kay Heneral Osmalik. Namalagi sa Croton si Florante ng limang buwan bago nagbalik sa Albanya para makita si Laura. Nang magbalik na nga sa Albanya, nagulat si Florante nang mapagmasdan ang watawat ng Persya na nagwawagayway sa kaharian, ngunit muli namang nagapi ni Florante ang mga kalabang Persyano. Nailigtas ni Florante sina Duke Briseo, Adolfo, Haring Linceo at Laura mula sa mga kamay ni Emir. Muntikan nang mapatay ni Emir si Laura. Itinalagang “Tagapagtanggol ng Albanya” si Florante dahil sa kaniyang naipakitang kagitingan at katapangan, isang bagay na lubhang ikinamuhi at ikinaiinggit ni Adolfo.
Muling ipinagtanggol at ipinagsanggalang ni Florante ang kaharian ng Albanya mula sa puwersa ng mga taga- Turkiya. Pinamunuan ni Heneral Miramolin, isang kilalang mananakop, ang mga taga-Turkiya. Naganap ang labanan sa Etolya, kung saan tumanggap si Florante ng isang liham mula sa kaniyang ama. Pinabalik si Florante sa Albanya, kung kaya’t naiwan sa pangangalaga ni Menandro, ang kaibigan ni Florante, ang hukbong pinamumunuan. Nang makauwi sa bayan si Florante, tinugis si Florante ng 30,000 mga kawal na sumusunod sa paguutos ni Adolfo. Nabilanggo si Florante ng may 28 araw. Sa piitan na lamang nalaman ni Florante ang kinahinatnan ng kaniyang ama at hari, na kapwa pinapugutan ng ulo ni Adolfo. Ipinadala si Florante sa kagubatan at itinali sa isang puno ng akasya.
Isinalaysay ni Florante ang kaniyang kaugnayan at pag-ibig kay Laura, nilahad rin niya ang pagkainggit sa kaniya ni Adolfo, at maging ang kagustuhan ng huling angkinin ang trono ng Albanya. Dahil sa mga ito, ibig siyang patayin ni Adolfo. Pagkalipas ng ilang panahon ng paglalakbay sa kagubatan, binanggit ni Aladin – na isa palang Persyano – ang katotohanan na katulad rin ng kay Florante ang kaniyang kapalaran. Pinagbintangan si Aladin ng sariling ama, si Sultan Ali-Adab, ni iniwan ni Aladin ang kaniyang mga alagad na naging sanhi ng pagkagapi mula sa kanilang kaaway. Inibig ni Ali-Adab na papugutan ng ulo si Aladin. Ngunit dahil sa pag-ibig sa kaniya ni Flerida, hiniling ng huli sa hari na huwag nang pugutan ng ulo si Aladin, sa halip ay palayasin na lamang mula sa kaharian. Bilang kapalit, pumayag si Flerida na magpakasal sa sultan.
Nagambala ang paglalahad ni Aladin nang makarinig sila ng mga tinig. Isang babae ang nagkukuwento hinggil sa kaniyang pagtakas mula sa isang kaharian at sa kaniya sanang pagpapakasal. Hinahanap ng babae ang kaniyang minamahal na kasintahan, isang paghahanap na tumagal ng may anim na taon. Sinabi pa nito na habang nasa loob ng kagubatan, nakarinig siya ng mga iyak ng paghingi ng tulong. Nang matagpuan niya ang isang babae na inaalipusta ng isang lalaking ibig gumasa dito, ginamit ng naglalahad na babae ang kaniyang pana para paslangin ang lumalabag sa puring lalaki. Nagpakilala ang babae bilang si Flerida.
Si Laura ang babaeng sinagip ni Flerida. Nagumpisa siyang maglahad ng kaniyang kuwento. Nang malayo sa piling niya ang kaniyang kasintahan, naging kaayaaya at bantog si Konde Adolfo sa mga mamamayan ng Albanya, kahit na pulos kasinungalingan naman ang ginagawa nito. Nagtagumpay si Adolfo na sirain ang hari sa mga mata ng mamamayan. Naangkin at naupo sa trono ng Albanya si Adolfo, kung kaya’t napilitang maging reyna nito si Laura. Isang hukbo na nasa ilalim ng pamumuno ni Menandro, ang kaibigan mula sa pagkabata ni Florante, ang naging dahilan ng pagkalupig ni Adolfo. Tumakas si Adolfo na tangay si Laura bihag, patungo sa kagubatan.
Matapos ang paglalahad ni Laura, nagsibalik sina Florante at Aladin sa piling ng kanilang mga mahal sa buhay. Nagbalik si Florante at Laura sa Albanya, kung saan naging hari at reyna sila. Nagbalik naman sina Aladin at Flerida sa Persya, kung saan naging sultan si Aladin sapagkat namatay na ang kaniyang ama. Namuhay ng mapayapa at matiwasay ang dalawang kaharian.





12.) Si Pagong at Si Matsing

Sina Pagong at Matsing ay matalik na magkaibigan. Mabait at matulungin si Pagong, subalit si Matsing ay tuso at palabiro. Isang araw sila ay binigyan ni Aling Muning ng isang supot ng pansit. “Halika Matsing, kainin natin ang pansit” nag-aayang sabi ni Pagong

“Naku baka panis na yan”sabi ni Matsing

“Ang nabuti pa, hayaan mo muna akong kumain n’yan para masiguro natin na walang lason ang pagkain” dagdag pa nito.

“Hindi naman amoy panis Matsing at saka hindi naman magbibigay ng panis na pagkain si Aling Muning” sabi ni Pagong

“Kahit na, ako muna ang kakain” pagmamatigas ni Matsing

Walang nagawa ang kawawang Pagong kundi pagbigyan ang makulit na kaibigan. Naubos ni Matsing ang pansit at walang natira para kay Pagong.

“Pasensya ka na kaibigan, napasarap ang kain ko ng pansit kaya wala ng natira. Sa susunod ka na lang kumain” paliwanag ng tusong matsing.

Dahil sa likas na mabait at pasensyoso si Pagong, hindi na siya nakipagtalo sa kaibigan.

Sa kanilang paglilibot sa kagubatan, nakakita si Pagong ng isang puno ng saging.

“Matsing! Matsing! tignan mo ang puno ng saging na ito. Maganda ang pagkakatubo. Gusto ko itong itanim sa aking bakuran para pag nagkabunga ay makakain natin ito” masayang sabi ni Pagong

“Gusto ko rin ng saging na ‘yan Pagong, ibigay mo na lang sa akin”sabi ni Matsing

“Pasensya ka na, gusto ko rin kasi nito.Kung gusto mo hatiin na lang natin.”

“Hahatiin? O sige pero sa akin ang itaas na bahagi. Ung parte na may mga dahon ha?” nakangising sabi ni Matsing

“Ha? sa akin ang ibabang bahagi?tanong ni Pagong

“Oo, wala akong panahon para magpatubo pa ng dahon ng saging kaya sa akin na lang ang itaas na parte”sabi ni Matsing

Umuwing malungkot si Pagong dala ang kalahating bahagi ng saging na may ugat. Samantalang si Matsing ay masayang umuwi dala ang madahon na bahagi ng puno.

Inalagaan ni Pagong ang kanyang halaman. Araw-araw dinidiligan niya ito at nilalagyan ng pataba ang lupa. Ganoon din ang ginawa ni Matsing. Subalit makalipas ang isang linggo, nalanta ang tanim na saging ni Matsing.

Si Pagong naman ay natuwa nang makita ang umuusbong na dahon sa puno ng saging. Lalo nitong inalaagaan ang tanim hanggang sa mamunga ito nang hitik na hitik.

Nainggit si Matsing nang makita ang bunga ng saging sa halaman ni Pagong.

“Aba, nagkabunga ang tanim mo. Paano nangyari iyon? Ang aking tanim ay nalanta at natuyo”sabi ni Matsing

“Inalagaan ko kasi ito ng mabuti. Sabi ni Mang Islaw Kalabaw, malaki ang pag-asang tutubo ang bahagi ng halaman na pinutol kung ito ay may ugat” paliwanag ni Pagong

“hmp kaya pala nalanta ang aking tanim”nanggigil na sambit ni Matsing

“Mukhang hinog na ang mga bunga nito. Halika, kunin natin” anyaya nito

“Gusto ko sana kaya lang masyadong mataas ang mga bunga. Hindi ko kayang akyatin.”sabi ni Pagong

“Kung gusto mo, ako na lang ang aakyat, ibibigay ko sa iyo ang lahat ng mga bunga. Basta’t bigyan mo lang ako ng konti para sa aking meryenda” sabi ni Matsing

Pumayag si Pagong sa alok ni Matsing. Subalit nang makarating na si Matsing sa taas ng puno. Kinain niya lahat ng bunga ng puno. Wala itong itinira para kay Pagong.

“Akin na lahat ito Pagong. Gutom na gutom na ako. Kulang pa ito para sa akin. Hahaha!” tuwang-tuwang sabi ni Matsing

Nanatili sa itaas ng puno si Matsing at nakatulog sa sobrang kabusugan.

Galit na galit si Pagong sa ginawa ni Matsing. Habang natutulog ito, naglagay siya ng mga tinik sa ilalim ng puno. Nang magising si Matsing ay nakita niya ang mga tinik kaya’t humingi ito ng tulong kay Pagong.

“Pagong, tulungan mo ako! Alisin mo ang mga tinik na ito. Malapit ng dumilim at mukhang uulan ng malakas”pagmamakaawa ni Matsing

“Ayoko! Napakasalbahe mo. Lagi mo na lang akong iniisahan! Aalis muna ako. mukhang malakas ang ulan. Sa bahay ni Aling Muning muna ako habang umuulan.” sabi ni Pagong sabay alis papunta sa bahay ni Aling Muning

Makalipas ang ilang sandali, nagsimulang bumuhos ang malakas na ulan. Walang nagawa si Matsing kundi bumaba sa puno ng saging.

“Arrrraayyy! Aaaarayy! natutusok ako sa mga tinik Arrrrrrrrruuyyyyyy!!!!” daing ng tusong matsing

“Humanda ka bukas Pagong. Gaganti ako sa ginawa mo sa akin”bulong nito sa sarili

Kinabukasan, kahit mahapdi pa rin ang mga sugat ni Matsing, ay hinanap niya si Pagong. Nakita niya itong naglalakad sa may kakahuyan.

“Hoy Pagong humanda ka ngayon!” galit na sabi ni Matsing sabay huli sa pagong.

“Anong gagawin mo sa akin?” takot na tanong ni Pagong

“Tatadtarin kita ng pinong pino”sabi ni Matsing

Nag-isip ng paraan si Pagong para maisahan ang tusong matsing.

“Oo sige tadtarin mo ako ng pinong-pino at pagjputol putullin nang sa gayon ako ay dadami at susugurin ka namin ng mga parte ng katawan kong pinutol mo hahaha”sabi ni Pagong

Nag-isip ng malalin si Matsing

“Haha, susunugin na lang kita hanggang sa maging abo ka” sabi ni Matsing

“Hindi ka ba nag-iisip Matsing? Hindi kami tinatablan ng apoy! Nakikita mo ba ang makapal at matibay kong bahay? Kahit ang pinakamatinding apoy ay walang panama dito” pagyayabang ni Pagong

Nag-isip na naman ng malalim si Matsing. Hanggang sa maisipan niyang pumunta sa dalampasigan.

“Tignan natin kung saan ang tapang mo. Itatapon kita dito sa dalampasigan hanggang sa malunod ka! Hahaha!” sabi ni Matsing

Lihim na natuwa si Pagong. Nagpanggap itong takot sa dalampasigan.

“Naku huwag mo akong itatapon sa dalampasigan. Takot ako sa tubig at hindi ako marunong lumangoy. Parang awa mo na…” pagmamakaawa ni Pagong

Tuwang-tuwa si Matsing sa pagaakalang magagantihan na niya si Pagong. Todo lakas niya itong itinapon sa dalampasigan. Nagulat ito nang makitang marunong lumangoy si Pagong. Ang bilis-bilis ng pagkilos ni Pagong sa tubig. Kung mabagal ito sa lupa, ay parang ang gaan ng katawan nito sa tubig.

“Hahaha. Naisahan din kita Matsing. Hindi mo ba alam na gustong-gusto ko ang lumagoy sa dalampasigan at magbabad sa tubig? Salamat kaibigan!!! natutuwang sabi ni Pagong

Malungkot na umuwi si Matsing. Naisip niya na napakasakit pala na maisahan ng isang kaibigan. Naramdaman niya kung paano masaktan kapag naloloko ng isang kaibigan.

Mula noon nagbago na si Matsing. Hindi na sila muling nagkita ni Pagong.

Sabi nga:

Tuso man ang matsing, naiisahan din





13.) Ang Alamat ng Rambutan
ni: Rejimer Nube

Sa isang malayong pook sa Pilipinas nakatira ang mag-asawang sina Mang Kandoy at Aling Pising.Malapit ang pook na ito sa bundok ng Rabba. Araw- araw nangangahoy si Mang Kandoy sa kagubatan para gawing uling. Si Aling Pising naman ay nagpupunta sa bayan upang ipagbili ang mga nagawang uling. Walang anak sina Mang Kandoy kaya’t ganoon na lamang ang dasal nila sa Panginoon upang mabigyan sila ng anak.

Isang araw, habang nangangahoy si Mang Kandoy, nakakita ito ng isang kweba sa gitna ng kagubatan.

“Tila ngayon ko lang napansin ang kwebang ito” wika niya sa kanyang sarili

Kahit may konting takot sa kanyang kalooban ay minabuti niyang tignan kung ano ang nasa loob ng kweba. Nagulat siya ng makita niya ang isang usa na malapit ng kainin ng isang tigre. Naramdam ng pagkaawa si Mang Kandoy kaya’t agad niyang binato ng isang piraso ng matigas na kahoy ang tigre upang malihis ang atensyon nito sa usa. Nagalit ang tigre at dali-dali nitong sinunggaban si Mang Kandoy. Kaagad namang nakuha ng mangangahoy ang kanyang palakol kaya’t nasugatan nito ang tigre sa leeg nito. Walang humpay ang pagdudugo ng sugat ng tigre kaya agad agad itong kumaripas ng takbo palayo sa kweba.

Nagulat si Mang Kandoy sapagkat ang kulay ng dugo ng tigre ay abo.

“Ngayon lamang ako nakakita ng dugo na kulay abo” wika nito sa sarili.

Agad na natuyo ang dugo hanggang sa naging abo ito at humalo sa lupa.

Napansin niya ang takot na takot na usa kaya’t nagpasya ito na puntahan ito. Nagitla siya nang bago pa makalapit ay nagpalit anyo ito. Ang dating kawawang usa a naging isang napakagandang diwata subalit hindi na rin natago ang mga sugat nito. Napansin ni Mang Kandoy na ang dugo ng diwata ay puti.

Dahil sa pagkabigla at pagkatakot, nagpasya ang matanda na tumakbo na lamang pauwi pero pinigilan siya ng diwata.

“Salamat sa iyo kaibigan, nailigtas mo ako sa kamay ng itim na salamangkera. Ako si Rodona ang diwata ng budok na ito. Matagal na kitang nakikitang namumulot ng mga kahoy sa gubat na ito. Alam ko ang kabutihan ng iyong kalooban” sabi ng diwata

Hindi pa rin makapagsalita si Mang Kandoy.

“Ang tigre na iyong nakita ay si Matesa, nais niyang makuha ang bundok na ito upang dito gawin ang kaniyang salamangka. Gusto niya akong patayin at kunin ang aking puso para magkaroon ng kapangyarihan sa mga puno at hayop na naninirahan sa aking lupain.” ani Rodona

“Kung siya ay salamangkero, bakit hindi niya ginamit ang kapangyahiran niya sa akin?” tanong ni Mang Kandoy

“Walang kapangyahihan si Matesa laban sa mga nilalang sa bundok na ito, maging sa hayop, halaman, o kahit sa mga tao. Kapag nakuha na niya ang aking puso saka lamang siya magkakaroon ng kapangyarihan sa mga nilalang dito.”paliwanag ng diwata

“Labis kang nasugatan, mabuti pa siguro ay sumama ka sa akin upang magamot ng aking asawa ang iyong mga sugat.” nag-aalalang sambit ng matanda.

“Ang buhay ko ay hindi na magtatagal, habang ako ay may kapangyarihan pa, binibiyayaan ko kayo ng iyong asawa ng isang anak. Hinihiling ko lang sana na sa aking pagpanaw ay kunin mo ang aking puso, sunugin mo, at ilagay sa banga ang abo nito. Itago mo ito sa iyong bahay upang maging proteksyon ninyo at ng lupain na ito laban kay Matesa.”naghihingalong bilin ni Rodona

Pagkatapos nito, agad na binawian ng buhay ang diwata.

Sinunod ni Mang Kandoy ang bilin ni Rodona. Ikinuwento niya ang nangyari kay Aling Pising. Makalipas ang siyam na buwan, isinilang ang isang napakalusog na batang babae. Labis na ikinatuwa ng mag-asawa ang biyayang ito,pangalanan nila ang bata na Rabona, pinaghalo ang pangalan ni Rodona at ang bundok ng Rabba.

Lumaking masayahin si Rabona. Halos nakalimutan na ng mag-asawa ang nangyari sa diwata. Minabuti nilang ilihim nila ito sa kanilang anak. Nang maglalabing anim na taon na si Rabona ay may nakita siyang isang pusa sa kagubatab. Medyo kakaiba ang pusang ito sapagkat makapal ang kulay dalandan na balahibo. Iniuwi ni Rabona ang pusang iyon.

Nang sumapit ang ika-12 ng hating gabi. Nagpalit ng anyo ang kakaibang pusa. Siya pala si Matesa. Nagsagawa ng ritwal si Matesa upang sumpain ang anak ng mag-asawa. Habang nag-oorasyon nagising si Mang Kandoy dahil sa mga bulong ng salamangkera.

“Layuan mo ang aking anak!”sigaw ni Mang Kandoy

“Hahaha! Wala ka ng magagawa Kandoy! Tignan mo ang ginawa mo sa akin. Maraming salamangka ang aking pinag-aralan para lamang maghilom ang halos napugutan kong ulo nang dahil sa pagtatanggol mo kay Rodona laban sa akin!” sagot ni Matesa

Naalala ni Mang Kandoy ang abo ng puso ni Rodona na kanyang itinago. Agad niya itong kinuha at isinaboy sa paligid ng salamangkera. Hindi nakagalaw si Matesa. Nabalot siya ng kapangyarihan ng abo ni Rodona. Agad na kinuha ni Mang Kandoy ang kanyang itak at tinaga ang mangkukulam. Nagliwanag ang buong paligid at naging abo ang katawan ni Matesa. Nagising si Rabona at takot na takot na niyakap ang kaniyang mga magulang.

Napansin ni Rabona na kumakapal ang buhok nito sa katawan. Humahaba rin ang kaniyang buhok.

“Dala ito marahil ng sumpa sa iyo ni Matesa.”sabi ng kaniyang ama

Agad silang nagpunta kay Tandang Isko, ang arbularyo sa katabing bayan.

“Mabuti na lamang at hindi natuloy ang sumpa. Maagapan natin ang walang humpay na paghaba ng kaniyang buhok, subalit hindi na natin maibabalik ang normal na kapal nito” wika ng arbularyo

Naging mas makapal nga ang buhok ni Rabona. Laging sinusuklalyan ng kaniyang ina na si Aling Pising ang kaniyang buhok. Bilin ni Aling Pising na lagi niyang aayusin ang kaniyang buhok upang hindi maging sagabal sa kaniyang mga gawain at pag-aaral.

Dala marahil ng konting pagbabago sa kanyang buhok, unti-unting nagbago ang pag-uugali ni Rabona. Naging tamad ito sa pag-aaral at sa mga gawaing bahay. Ayaw na rin niyang ayusin ang kaniyang sarili. Natuto siyang lumaban sa kaniyang mga magulang.

“Nay, ikaw na lang magsaing. Ayoko magtrabaho sa bahay sapagkat naiinis ako sa buhok na ito. Dapat niyo akong pagsilbihan dahil dito” sambit ni Rabona

“Anak, huwag kang mawalan ng pag-asa, dapat kang magpatuloy sa buhay mo at gumawa ng paraan upang malampasan ang mga pagsubok” pagsusumamo ng kaniyang ina.

”Ah basta, ayoko na! Umalis ka na sa harapan ko at ipaghanda mo ako ng pagkain. Kayo ang may kasalanan kung bakit nagkaganito ang buhok ko!”hinanakit ng suwail na anak

“Pasensya ka na anak, ang lahat ng ginagawa namin ng iyong ama ay para sa iyo. Sige maghahanda na ako ng pagkain.”malungkot na tugon ni Aling Pising

Isang gabi, naisipan ni Rabona na sunugin ang bahay nila habang natutulog ang mga magulang niya.

Maingat niyang sinalansan ang mga tuyong kahoy sa ilalim ng kanilang bahay upang huwag magising ang kaniyang mga magulang. Nang akmang sisindihan na niya ang mga tuyong kahoy para magliyab, nagliwanag ang kaniyang paligid, lumipad ang bawat butil ng lupa at umikot sa kanya at nabalutan ng lupa ang kaniyang katawan. Nakita niya ang isang magandang babae sa kaniyang harapan.

“Ako si Rodona” ang wika ng babae

“Hindi nga ba’t ikaw ay patay na?” nagulat na tanong ni Rabona

“Oo, namatay na ako subalit nananatili ako sa puso ng iyong mga magulang. Ako ay may kaugnayan sa iyo sapagkat ako ang nagbiyaya sa iyong mga magulang upang ikaw ay isilang dahil sa kanilang busilak na kalooban. Ako ay nanatili sa iyong pagkatao subalit nagpadala ka mga pagsubok. Ang tunggalian namin ni Matesa ay hindi nagtapos ng ako ay mamatay sa kweba sa bundokng Rabba. Nagpatuloy iyon sa iyong puso. Nang dahil sa mga mumunting pagsubok, ikaw ay nagbago. Naisipan mo pang gawan ng masama ang iyong mga magulang” Dapat sana’y ikaw ay magsisilbing regalo sa kanila, subalit pinagtangkaan mo pa ang kanilang buhay!” galit na sabi ni Rodona

Nakonsiyensya ang dalaga sa sinabi ng diwata.

“Patawarin niyo po ako, nagpadala ako sa mga pagsubok. Hindi na po mauulit. Tatanggapin ko po ang anumang kaparusahan. Ayoko na pong maging pabigat sa kanila. Sana po ay maibalik ko pa ang panahon upang mabigyan sila ng kasiyahan.” pagsusumamo ni Rabona

“Huli na ang lahat. Mula sa gabing ito ay lalamunin ka na ng lupa. Ngunit nang dahil sa iyong pagsisisi ay hindi ka pa tuluyang mawawala sa kanila. Patunayan mo na hindi ka magiging perwisyo sa kanila” sabi ng diwata

At tuluyang nagliwanag ang buong paligid at nawala ang dalawa.

Kinaumagahan ay wala na sa bahay nina Mang Kandoy si Rabona. Napaiyak si Aling Pising ng makita ang mga tuyong kahoy at posporo sa ilalim ng kanilang bahay. Naisip nilang tinangka ng kanilang anak na sunugin ang kanilang bahay. Sa tapat ng posporo ay may nakita silang halaman na may kakaibang dahon.

“Ngayon ko pa lamang nakita ang halaman na ganito” sabi ni Mang Kandoy

Inalagaan ng mag-asawa ang halaman at nang lumaki ay nagkabunga. Napaluha si Aling Pising nang makita niya ang bunga nito. Makapal ang tila buhok sa balat nito. Tinikman nila ang hinog na bunga at natuwa sa tamis at sarap nito.

“Ito marahil si Rabona” wika ni Mang Kandoy

“Kahit paano’y may alaala pa rin siya sa atin. Salamat at hindi siya nawala”

Tinawag na Rabona ang bunga ng puno, hanggang maging rabonan nang malaunan tinawag na rambutan. Ngayon ang rambutan ay isa sa masasarap na prutas na makikita natin sa ating bansa.

Lagi nating isipin na ang mga pagsubok sa buhay ay hindi dapat maging hadlang upang maipagpatuloy ang ating buhay. Lagi tayong gumawa ng mabuti sa ating kapwa lalo na sa ating mga magulang.

- WAKAS -





14.) Ang Alamat ng Buwan at mga Bituin

Noong unang panahon ang mga ulap ay nasa ibabaw pa ng lupa. Ang mga unang tao noon na sina Malakas at si Maganda ay labis na nagsisikap sa pagtatrabaho upang mabuhay. Sa umaga sila ay nasa bukid upang magsaka. Si Maganda ang naghahanda ng pagkain at si Malakas naman ang nagtatanim. Tuwing sisikat ang araw, ang mga ulap ay kusang tumataas upang mamasyal sa ibat-ibang panig ng mundo. Ang araw ang nagbibigay buhay sa kanila. Kaya nga sa tuwing sasapit ang gabi, nawawalan ng buhay ang mga ulap at bumababa sa lupa hanggang sumikat ulit ang araw. Ganito ang buhay ng mga ulap.

Isang araw, habang nasa gubat si Malakas upang mangahoy, nakita niya ang isang makislap na bagay. Tila parang ginto ang bagay na kumikinang pero higit itong matingkad at makiwanag. Naisipan niyang gumawa ng isang sorpresa para kay Maganda at gawin itong isang magandang regalo. Dumaan ang ilang araw at nakagawa si Malakas ng isang magandang palamuti sa buhok, kwintas, pulseras at mga singsing para sa kanyang asawa. Labis na natuwa si Maganda sa natanggap niya galing sa kanyang asawa. Lagi niya itong isinusuot araw man o gabi.

Makalipas ang ilang linggo, ipinahatid ng isang lawin na mayroong bagyong paparating sa dakong kanilang tinitirahan.

“Ang bagyo ay nagdulot ng isang buwan na pag-ulan sa ibang dako na sinalanta nito” sabi ng Lawin na hapong hapo sapagkat siya ay tinangay ng malakas na bagyo habang naghahanap ng pagkain kaya kailangan niyang lumipad ng mabilis upang maiwasan ito.

Labis na nataranta sina Malakas at Maganda sa nabalitaan. “Ilang araw pa ba bago dumating ang bagyo sa bayang ito?” tanong ni Maganda. “Sa loob ng tatlong araw, papatak ang napakalakas na ulan na dulot ng malakas na bagyo” sagot ng Lawin.

Dali-daling sinabihan ni Malakas si Maganda na maghanda para mag-ani ng kanilang mga pananim. Makalipas ang isang araw, naani na lahat ang mga tanim na palay. Ang mga ulap sa iba’t ibang dako ay naipon sa bayan ng mag-asawa.

“Mabuti na lang at nakapag-ani na tayo, kundi at mahihirapan tayong itaboy ang makakapal na ulap sa ating lupain” wika ni Maganda.

Pagkaraan ng dalawang araw, naani na lahat nina Malakas at Maganda ang kanilang pananim na bungangkahoy sa kagubatan. Nakapag ipon na rin sila ng malinis na tubig sa batis na kanilang maiinom habang sinasalanta ng bagyo ang kanilang lugar. Naayos na rin ni Malakas ang kanilang bahay upang maging matibay laban sa mapaminsalang hangin.

“Kailangan nating bayuhin ang mga naaning palay mahal ko upang makain natin” wika ni ni Malakas. Mayroon na lamang silang isang araw upang magbayo ng naaning palay para maging bigas. Inabot na sila ng dapit hapon at hindi pa sila natatapos.

Bumaba na ang mga ulap sa lupa dahil wala na ang sikat ng araw na bumubuhay sa mga ito. Napapagod na rin si Maganda sapagkat ang mga kwintas, palamuti sa buhok at mga singsing ay mabibigat at nakakaabala sa kaniyang paggalaw. Kaya naisipan niya itong isabit sa mga ulap. Nakaramdam ng ginhawa si Maganda at nakapagtrabaho ito ng mabuti. Bago sumikat ang araw, natapos ng mag-asawa ang kanilang gawain, hanggang sa pumatak na ang tubig ulan na hudyat ng pagsisimula ng matinding bagyo.

Agad na pumasok sa kanilang bahay sina Malakas at Maganda. Pagkasara ng pinto, umihip ang malakas na hangin at noo’y naalala ni Maganda ang kaniyang mga alahas. Labis siyang nalungkot sa nangyari. Nilipad ng delubyo ang mga ulap sa lupa at tinangay sa kaitaasan ng daigdig. Lumipas ang isang buwan, at natapos ang malakas na bagyo. Ang buong daigdig ay natakpan ng makapal na ulap. Puno ng paghihinagpis ang mag-asawa dahil sa nakitang pinsalang tinamo ng kanilang lugar. Wala silang magawa kundi pagmasdan ang iniwang bakas ng kalamidad.

Hanggang nang sumapit ang gabi, habang si Maganda ay nasa bakuran ng bahay ay may nakita itong kumikislap sa kalangitan. Dali-dali nitong tinawag si Malakas at itinuro ang nga nakikitang kunikinang sa kadiliman ng kalangitan. “Tignan mo mahal ko ang mga kumikislap sa kaitasan ng langit, di nga ba iyon ang mga iniregalo mo sa akin?” sambit ni Maganda. “Oo nga aking mahal, natutuwa ako at hindi pala nawala ang mga iyon, bagkus ang mga iyon ay makikita natin bilang simbolo ng ating pag-ibig at pag-asa kahit anong kalamidad pa ang dumating sa ating buhay.

Mula noon, ang mga bituin at buwan y lagi ng makikita sa itaas ng kalangitan. Ang mga ito ay nag bibigay pag-asa sa mga tao na sa gitna ng kadilliman ng buhay, ay may pag-asang kumikislap at nagpapatibay ng ating kalooban laban sa anumang pagsubok sa ating buhay.





15.) Ang Alamat ng Bundok Arayat

Nabasa ko ang kwentong ito sa isang librong Kapampangan sa silid-aklatan ng Pampanga Agricultural College. Nais ko itong ibahagi sa mga estudyanteng naghahanap ng mga alamat tungkol sa Sinukuan.

Sabi sa libro, noong unang panahon, ang orihinal na kilalagyan ng Mt. Arayat ay wala sa bayan ng Arayat kundi nasa bayan ng Candaba. Itinayo ni Sinukuan, ang hari ng Arayat and bundok para sa mga mamamayan ng Pampanga lalo na para sa mga taga Candaba. Subalit dahil hindi naging maganda ang pag-uugali ng mga tao noon doonay nagalit si Sinukuan at inilipat ang bundok sa bayan ng Arayat kung saan narooon ito ngayon. Ang dating kinalalagyan ng bundok sa bayan ng Candaba ay naging isang malalim na hukay kung kaya ito ngayon ang tinatawag na Candaba Swamp.

Pinaganda at pinatibay ni Sinukuan ang bundok Arayat upang magpakitang gilas sa kanyang iniirog na si Maria Makiling. Iniibig din ni Makiling si Sinukuan kung kaya ang isa pa niyang manliligaw na si Pinatubo ay galit na galit sa kanila.

Isang araw, habang namamasyal sina Sinukuan at Maria Makiling ay binato ni Pinatibo ang matayog na bundok ng Arayat (kung kaya’t ang hugis ng Mt. Arayat ngayon ay tila napingas ang tuktok nito). Nasira ang pinakatuktok na bahagi ng bundok. Nang dumating si Sinukuan sa kaniyang bayan ay nagalit siya sa kaniyang nakita, kung kaya’t dali-dali siyang sumugod kay Pinatubo at ginulo ang at sinira niya ang napakataas na bundok nito.

Kaya ngayon kung inyong makikita, ang bundok ng Pinatubo ay isang napakahabang hilera ng mga bundok at hindi kagaya ng ibang bundok na nag iisa lang.




16.) ANG KWENTO NI ALIGUYON
Buod:
Si Aliguyun, isang mandirigmang Ifugao na mabilis at magaling sa paghawak ng sibat. Anak siya ni Amtalan na isa ring mandirigma. Maagang natuto si Aliguyun sa pakikipaglaban sapagkat nais ng kanyang ama ng maipaghigante sya ng anak sa matagal na niyang kaaway, kay Pangaiwan ng kabilang nayon. Nang handang handa na si Aliguyun, nagsama siya ng iba pang mandirigma ng kanilang nayon at hinanap nila ang kalaban ni Amtalan. Subalit hindi si Pangaiwan ang natagpuan nila kundi si Dinoyagan, ang anak na lalaki nito. Mahusay din siyang mandirigma, tulad ni Aliguyun. Inihanda rin s'ya ng kanyang ama sa pakikipaglaban sa pareho ring layunin, paghihiganti.

Kaya anak sa anak ang nagtagpo. Kapwa sila matatapang, kapwa magagaling sa pakikipaglaban lalo na sa paghawak ng sibat.

Itataas ni Aliguyun ang kanyang sibat. Nangingintab ito lalo na kung tinatamaan ng sikat ng araw. Paiikutin ang sibat sa itaas saka mabilis na ipupukol upang tumama sa dibdib ni Dinoyagan. Subalit lalong mabilis ang kamay ng binatang kalaban. Inabangan ng matipong kanang kamay ang sibat at walang anumang aabutin ito.

Gumanti naman si Dinoyagan. Mabilis ding ipupukol ang sibat kay Aliguyun subalit tulad niya, napipigilan ng kalaban ang sibat na balak itimo sa kanyang dibdib. Nanonood ang mga dalagang taganayon at sinundan ng mga mata ang humahanging na sibat.

Araw-araw na nagpatuloy ang labanan hanggang sa inabot ng linggo,ng buwan. Kung saan-saan na sila nakarating. Naglipat-lipat ng pook, palundag-lundag, patalun-talon sa mga taniman.
Namumunga na mga palay na nagsimula pa lamang sumibol nang simulan nila ang labanan. Inabot na ng taon hanggang sa sila'y lubusang huminto sa pukulan ng sibat. Walang nasugatan sa kanila, walang natalo.

Naglapit ang dalawang mandirigma, nagyakap at nagkamayan tanda ng pagkakaibigan at pagkakapatiran. Dakila si Aliguyun, dakila rin si Dinoyagan. Ipinangako nila sa oras ding iyon na lilimutin na ang alitin nasimulan ng kanilang mga ama.

Kung may pista o anumang pagdiriwang sa kanilang nayon, buong kasiyahanng pinanood ng mga taganayon ang dalawa lalo na kung sila'y sumasayaw. Kung mahusay sila sa pakikidigma,lalo na sa pagsasayaw. Lumulundag sila at pumapailanlang na parang maririkit na agila.





17.) “Mga Bathalang Putik” sa paghubog ni Liwayway A. Arceo
Ipinaskil noong Oktubre 1, 2008 ni Roberto Añonuevo
Iba ang kuwento ng pag-ibig sa kuwento ng romansa. Ito ang paniwala ni Liwayway A. Arceo nang sulatin niya ang nobelang Mga Bathalang Putik (1970) na isinerye sa Liwayway mulang 26 Oktubre 1970 at nagwakas noong 7 Hunyo 1971, bago isinaaklat ng New Day Publishers noong 1998. Sa nasabing nobela, ipinamalas ni Arceo ang iba’t ibang uri ng pag-ibig, na ang pinakarurok ay relasyon ng mag-asawa at ang pagpapasiya hinggil sa kanilang kinabukasan.
Umiwas maglunoy sa romantikong relasyon ang Mga Bathalang Putik, at pigil na pigil kahit ang rendisyon sa erotikong tagpo. Pagtatagpuin ng tadhana sina Esmeralda at Senen sa kung saang kalye, magkakakilala, mahuhulog ang loob sa isa’t isa. Ngunit may balakid. Kapuwa sila may asawa, at may anak si Esmeralda samantalang walang anak si Senen. Titindi ang gusot dahil nagmumula sa mga maykayang pamilya ang dalawa, at tanyag na doktor si Senen. Asawa ni Senen si Macaria, na premyadong asintada sa pagbaril; at embahador naman si Nestor, ang kabiyak ni Esmeralda. Sasapit sa sukdulan ang salaysay nang maaksidente si Nestor matapos itong magpakalasing dahil sa pagkakatuklas sa namumuong relasyon nina Esmeralda at Senen. Muntik nang mapatay ni Macaria si Senen sa labis na panibugho, at nabaliw. At kailangang gampanan ni Senen ang tungkulin bilang doktor at isalba si Nestor, kahit ibig na ni Senen na mamatay ang pasyente upang makapiling niya sa wakas si Esmeralda.
Si Senen ay napilitang magpakasal sa dominanteng si Macaria, dahil pinaaral siya nito hanggang makatapos sa pagkaespesyalistang siruhano ng utak. Si Esmeralda naman ay napilitang magpakasal kay Nestor dahil sa udyok ng sariling ama. Kung mapagparaya si Senen, kabaligtaran naman ang asal ni Nestor at ng ama ni Esmeralda na pawang ibig kontrolin ang lahat ng gawain at pagpapasiya ng nasabing babae. Hindi malalayo rito ang asal ni Macaria, na bagaman liberal ang pananaw ay nagkukubli naman ng matinding pagkubkob sa katauhan ni Senen at halos pakilusin ito na parang laruan.
Sa madali’t salita’y kapuwa ibig kumawala nina Senen at Esmeralda sa kani-kaniyang kabiyak. Ipamamalas ni Arceo ang husay niya sa paghubog ng mga tauhan, mga tauhang bagaman may kani-kaniyang lakas ay nagtataglay din ng karupukan gaya ng karaniwang tao. Hindi makakamit ni Esmeralda ang sariling ambisyong maging guro sa mga batang atrasado ang pag-iisip, bagaman nasa kaniya ang layaw at rangyang dulot ng kabiyak. Mahusay na embahador si Nestor ngunit hindi niya mapaamo ang mailap na asawa. Batikang siruhano si Senen subalit hindi niya matistis ang pananamlay ng loob niya at ang paninibugho ni Macaria. At maykaya, bukod sa magaling mamaril si Macaria, datapwat takot siyang mapalayo sa buhay ni Senen.
Bagaman may batayan ang paninibugho nina Macaria at Nestor, walang magaganap na makalupang pagtatalik sa panig nina Senen at Esmeralda. Wala, at ito ay may kaugnayan sa moralidad na paniniwala ni Esmeralda na mahihinuhang kumakatawan sa “dangal” ng babae. Sapat na ang hawak ng kamay, palitan ng sulyap, at kislot ng katawan upang ipahiwatig ang nadarama ng dalawang tao na sinisikil ang pagmamahal. Gayunman, pambihira ang pagbibitin ng mga kapana-panabik na pangyayari, lalo sa yugtong lihim na nagtatagpo sina Senen at Esmeralda at nakadarama ng kung anong pagnanasa sa isa’t isa ang naturang mga tauhan. Ang tradisyonal na pananaw hinggil sa pagsasama ng mag-asawa, alinsunod sa paniniwala ng Kristiyanismo, ang mahihinuhang sinisikap isabuhay nina Esmeralda at Nestor, o kaya’y nina Senen at Macaria.
Magiging palaisipan ang wakas ng nobela dahil gumamit ng pahiwatig at ligoy si Arceo sa usapan nina Esmeralda at Senen hinggil sa kung ano ang marapat gawin matapos ang matagumpay na operasyon sa utak ni Nestor at nang mabaliw si Macaria. Pumayag si Nestor sa diborsiyo, at ang hinihintay na lamang ay ang pasiya ni Esmeralda. Umaasa naman si Senen na maaayos din ang buhay ni Macaria, kapag ito ay dinala sa Estados Unidos. Samantalang may pagbabantulot sa panig ni Esmeralda kung hihiwalayan nga si Nestor, at tutugon si Senen sa pamamagitan ng pagtango (na ang ibig sabihin ay “Oo.”) Naiiba ang pagwawakas dahil gumamit si Arceo ng “niya” at “kaniya” na pawang nakapahilis at mahihinuhang tumutukoy kina Nestor at Macaria. Ang pagluha ni Esmeralda at ang panlalabo ng paningin ni Senen sa wakas ng nobela ay maaaring sipatin sa dalawang panig. Una, ang paghihiwalay nina Esmeralda at Senen ay maaaring magpahiwatig ng paglagot sa dating relasyon ng mag-asawa, at pagsisimula ng bagong relasyon. Ikalawa, puwede ring ipahiwatig ng tagpo ng paghihiwalay ang ganap na pagputol sa namumuong pag-iibigan nina Esmeralda at Senen upang harapin ang tadhana nila sa kani-kaniyang asawa, gaano man kalabo ang hinaharap.
Magaan at masinop ang wika ni Arceo na bumabagay sa kaniyang pinapaksa, at waring umaayon sa disenyo ng Liwayway. Maiikli ang mga talata, at mabibilis ang pukol ng mga salitaan. Tantiyado kahit ang pagpuputol-putol ng mga tagpo, at pagsasalansan nito sa mga kabanata. Ang bawat dulo ng kabanata ay iniuugnay sa umpisa ng susunod ng kabanata, at nagsisilbing tanikala para sa transisyon ng mga pangyayari. Mabisa rin ang paglalarawan ng awtor lalo kung babae ang tinutukoy, halimbawa na ang landi ni Macaria habang naninigarilyo at kausap ang esposo; o kaya’y ang pagkabalisa ni Esmeralda na ibig ilihim kay Nestor ang namumuong pagmamahalan nila ni Senen. Makatotohanan din ang pananaghili ni Nestor sa kabiyak na ibig makasiping sa gabi, o kaya’y ang pagkabalisa ni Senen na tila binatang naniningalang-pugad. Gagamitin ni Arceo ang mga panuhay na tauhan, gaya ni Garnet (na anak nina Esmeralda at Nestor) at ng ama ni Macaria, upang itampok ang katangian ng apat na pangunahing tauhan. Ibig sabihin, walang inaksayang salita si Arceo sa kaniyang akda, maging iyon ay sa paglalarawan ng resort, restoran, tahanan, o ospital.
Matalinghaga ang pamagat ni Arceo sa paggamit ng “bathalang putik.” Maaaring ipahiwatig nito na bagaman mortal ang apat na pangunahing tauhan, may mga katangian din silang lumalampas sa pagiging mortal at umaabot sa pagiging inmortal. Maaari din namang palsipikadong diyos lamang sila, at bagaman may kakayahang makapagpasiya ay nagbabantulot na isakatuparan iyon at ilalaan sa tadhana ang lahat. Ang problema’y sa kombinasyon ng “bathala” at “putik.” Kung ang “bathala” ay hinggil sa inmortalidad, na marahil ay may kaugnayan sa konsepto ng “pag-ibig,” “dibino,” at “pagpapasiya,” ang “putik” ay tumutukoy sa mortalidad, at may kaugnayan sa pinagmulan ng tao o pagkatao. Ngunit hindi kayang likhain ng bathala ang kaniyang sarili, gaya ng “putik” na isang likha. Ang “bathala” ay lumalampas sa kaniyang “laláng” dahil siya ang ultimong ugat ng lahat ng bagay. Kung papaloob ang “bathala” sa kaniyang likha, maglalaho ang pagiging inmortal niya kaya marapat lamang siyang husgahan bilang tao at hindi bilang diyos, at alinsunod sa midyum na kaniyang kinasangkapan.
Ganito kalikot mag-isip si Liwayway A. Arceo bilang nobelista at kuwentista, at siyang magtatakda ng mataas na pamantayan ng pagsulat, sa lárang ng tinaguriang “panitikang popular.”





18.) ANG KWENTO NI LAM ANG

Isang gabi, nag-uusap si Regina at Ana.napag-usapan nila ang tungkol sa nangyari kay Aida. Si Aida ay nagahasa ng anak ng Alkalde. Si Aida ngayo’y hindi parin makapasok sa paaralan dahil siya’y na-trauma at wala siyang maiharap na mukha sa kanayang mga kaklase. Kaya’t kumuha ng leave si Regina sa pagtuturo upang mabantayan niya si Aida. Tapos, biglang dumating sa bahay nila ang Alkalde kasma ang isang Konsehal. Naproon sila upang humungi ng dispensa sa nagawa ng anak ng Alkalde at ninanais nila na i-urong na lamang ni Regina ang pagsampa sa kaso. Ngunit hindi pumayag si Regina dahil akala niya’y hustisya ang mananaig.Ng umalis na ang Alkalde at Konsehal, nag-usap si Tony at Regina. Gusto ni Tony na i-urong na ang pagsampa ng kaso dahil sa kalagayan ngayon, ang hustisya ay hindi na nananaig. Ang malakas, makapangyarihan, at mayaman na ang hustisya, sila ang lagging mananaig. Ang nias na laman ni Tony ay mapatay ang anak ng Alkalde. Buhay sa buhay kumbaga. Pinaalala rin ni Tony ang nangyari sa kaniyang ama. Nang namatay kasi ito, hindi nila nakamit ang hustisya. Pero, ipinagpilitan parin ni Regina na itutuloy niya ang pagsampa ng kaso.Matapos ang usapan, sumulpot si Ana at sinabing sinusumping nanaman si aida, kailangna ni Aida ng tranquilizer upang siya’y kumalma. Kaya’t nagpabili ng gamut si Regina kay Tony. Nung nakaalis na si Tony, nasi ni Regina kay Ana na malaki na ang pinagbagi ni Tony. Biglang dumating si Ben at tinanong niya kung nakaalis naba si Tony. Tumugon si Regina. At inamin ni Ben sa ina na may dlaang baril si Tony dahil binabalak niyang patayin ang anak ng Alkalde. Binilin ni Tony si Ben na huwag itong ipagsasabi ngunit nagawang sabihin ito ni Ben.Nagising si Aida at bumaba mula sa kwarto. Dumiretso siya sa cabinet at naghahanap ng gamut ngunit natabig niya ang isang bote ng gamut at ito’y nabasag. Nagising mula sa pagkaka-idlip si Regina. Sinabi ni Aida sa ina na hinahanap niya ang gamut. Tugon naman ni Regina ay binili na ito ni Tony. Nang matanong ni Regina kung anong oras na, nagulat siya dahil hindi niya namalayang pasado alas-dos na ng umaga. Sinabi ni aida na hindi siya makatulog, kaya’t tinimplahan siya ni Regina ng gatas.Naikwento ni Aida ang tungkol sa panaginip niya na pinapainow daw ng mga lagad ng anak ng Alklde ang kanyang kuya Tony ng lason, kahit anung pilit daw niya na humngi ng tawad ay patulor parin pinapainow ng lason si Tony, ang masaklpa sa panaginip na iyon ay ininom ni Tony ang laosn. Takot na takot na kinwento ni Aida ang kaniyang panaginip.Matapos ikwento ni Aida ang kaniyang panaginip na umabot hanggang umaga, biglang dumating si Tony na duguan. Sinabi niya na tumawag na si Ben ng taksi dahil parating na sila. Pinatay na ni Tony ang anak ng Alkalde, ngayo’y hinahabol na siya ng Alkalde at ng mga pulis. Iyon lamang daw ang paraan upang makuha ang hustisya. Ngunit sinabi ni Regina na mali ang nagawang paghihiganti ni Tony, na si Tony ay isa ng mamamatay-tao. Kinuha ni Regina ang baril at sinbing wag silang umalis dahil susuko si Tony. Nang nakarating na ang Alkalde, tinutukan niya ng baril si Tony ngunit tinabig ito ni Regina. Pinagtulung-tulungan ng mga pulis si Tony. Nang kinukuha na ng mga pulis iyong baril sa kamay ni Regina, sa hindi sinasadyang pangyayari ay nabaril ni Regina so Tony. At dinakip ng mga pulis si Regina dahil sa kasalanan niya.





19.) Ang Iliad (fall of Troy) at Odyssey ay sinulat ni Homer. kekwnto ko sau yung iliad:

mag-asawa sina peleus at thetis, nagkaanak sila si achilles. nilubog ni thetis yung anak niya sa river styx (yun yung river na color black, pag nadikit ka dun magiging invulnerable ka or parang may shield ka) patiwarik nya nilubog yung bata kaya hindi nabasa yung sa may paa. kea naririnig nyo yung 'achilles heel' dba?
tapos nun nagpa-party sila sa mt.olympus. LAHAT ng gods/goddesses invited except lang kay ERIS kasi dyosa ng kaguluhan yun eh. alam nila pag dumating si ERIS gugulo yung party. nagalit si ERIS.
dahil sa galit, naghanda siya ng apple. nilagyan nya ng sign yung apple: TO THE FAIREST, tapos pinuslit nya yun sa party. sinama niya sa mga food dun. pinag-agawan yun nila HERA, APHRODITE at ATHENA.
dahil di sila makapag-decide kung kanino dapat mapunta yung apple, lumapit sila kay PARIS (lalaki to ha, mortal sya) at binigay nya yung apple kay APHRODITE (dyosa ng kagandahan, venus). natuwa si APHRODITE kaya binigay nya si HELEN kay PARIS.
kaso, nung time na yun, may asawa na si HELEN. asawa na niya si MENELEUS (king of sparta). nagalit syempre si MENELEUS. ginawa nya nagtawag siya ng mga kaibigan, ilan sa mga dumating (yung iba hari rin, may sandamakmak din na soldiers) ay sina achilles, ajax, agamemnon, odysseus tapos naki-join din si ATHENA. bitter sya kasi di nya nakuha yung apple eh. wala naman magawa si ZEUS, neutral lang sya.
ayun na nga, sumugod silang lahat sa Troy (dun kasi nakatira si PARIS) kea bumagsak yung Troy.




20.) Impeng Negro ni Rogelio Sikat

“Sa matinding sikat ng araw, tila siya mandirigmang sugatan,
ngunit matatag na nakatindig sa pinagwagihang larangan.”

Mga Tauhan:

Impen- 16 taong gulang, maitim ang kulay ng balat, may mga kapatid sa ibang ama, isang agwador o taga-igib ng tubig
Ina ni Impen- iniwan ng huling asawa habang kanyang ipinagbubuntis ang bunsong anak
Mga Kapatid ni Impen na sina Kano, Boyet, Diding
Taba- tinderang uutangan ng gatas para sa bunsong kapatid ni Impen
Ogor- matipunong agwador na laging nanunukso at nang-aapi kay Impen
Mga Agwador

Banghay:

Naghuhugas ng kamay sa batalan si Impen nang kausapin o pangaralan siya ng kanyang ina. Binalaan siya ng kanyang ina na huwag na siyang makipag-away at uuwing basag ang mukha.

Nagpunta si Impen sa igiban ng tubig dahil isa siyang agwador. Mahina na ang kita ng kanyang ina sa paglalaba at mahina na rin ang kanyang kita sa pag-aagawador ngunit patuloy siya sa pagtatrabaho kahit na maraming nang-aapi sa kanya. Inaapi siya dahil sa estado ng kanilang pamilya at dahil sa kanyang kulay. Isa sa mga matinding manukso sa kanya ay ang kapwa agwador na si Ogor.

Napansin ni Impen ang langkay ng mga agwador sa may gripo. Nakaanim na karga siya at may sisenta sentimos nang kumakalansing sa bulsa ng kanyang maong. Nanatili siya roon upang mag-igib pa at tatanghaliin siya ng pag-uwi. Nakita niya si Ogor sa isang tindahan malapit sa gripo. Tulad ng nakagawian nito, agad siya nitong tinawag na Negro at pinagsalitaan ng masasakit na salita. Sumingit si Ogor sa pila nang si Impen na ang sasahod ng balde niya. Sa kagustuhang makaiwas sa gulo, hindi na umimik si Impen at nagpasyang umalis na lamang.

Pinatid ni Ogor si Impen nang papaalis na ito sa pila. Nabuwal si Impen. Tumama ang kanan niyang pisngi sa labi ng nabitiwang balde. Nagalit si Impen at nagsuntukan sila. Hindi tumigil si Ogor sa pagtadyak, pagsuntok, at pananakit kay Impen hanggang sa labis nang napuno ng poot si Impen. Humina si Ogor sa sunud-sunod na dagok at bayo ni Impen sa kanya. Sumuko siya kay Impen, na ikinagulat ng lahat. Maraming sandaling walang nangahas na magsalita. Naramdaman ni Impen ang paghanga mula sa mga taong pumalibot sa kanila ni Ogor. Tiningnan ni Impen ang nakabulagtang si Ogor. Nakadama siya ng kapangyarihan.

mga halimbawang sanaysay

Full View
Edit Draft SANAYSAY
...
From:
arson balana
...
View Contact
To:

1.) halimbawa ng isang Sanaysay:

Iba Ang Pinoy

ni Princess O. Canlas



Ang Pilipinas ay binubuo ng iba't ibang lalawigan, at bawat lalawigan ay may
kanya-kanyang bernakular. Ngunit iba-iba man ang salita, iba-iba mang lugar
ang kinalakihan, iisa lang ang ugat na pinagmulan. Tayo ay Pilipino. Mahirap
malaman kung ang isang tao ay Pilipino nga o hindi sa kasalukuyang
panahon. Sapagkat ang iba sa atin ay mas nananalantay ang dugong
banyaga. At kung minsan pa'y mahirap ding alamin sa kanilang gamit na
wika.

May maitim at mayroon namang maputi. May matangos ang ilong at
mayroon namang sarat. May matangkad at mayroon din namang pandak.
Ngunit isang katangian ang nagbubuklod sa mga Pilipino upang sila'y
makilala mo at masabing: "IBA ANG PIN'Y!" Ang pagkakawanggawa ay may
taglay na iba't ibang katangian. Sapagkat ang taong mapagkawanggawa ay
masasabi ring matulungin sa kapwa, magalang, mabait, mapagbigay,
mapagpaumanhin, mapagtimpi, o mapang-unawa. At ang
pagkakawanggawang ito ang makikita sa mga Pilipino. Isang katangiang higit
sa kayamanan.

Mapapansin hanggang sa kasalukuyan na ang Pinoy ay may kusang loob na
pagtulong sa mga taong nasa kanyang paligid, kilala man niya ang mga ito o
hindi. Sa lansangan, ang mga bata ay tinutulungang makatawid nang
matiwasay. Ang matatanda ay inaalalayan sa kanilang paglalakad. Ang
maraming dala-dalahan ay tinutulungan sa pagbibitbit. Ang mga hindi
sinasadyang mahulog na bagay ay pinupulot upang iabot. Ang mga upuan sa
pampublikong sasakyan ay ipinagkakaloob ng mga kalalakihan sa matatanda
o sa kababaihan. Pagbibigay ng pagkain sa mga nagugutom. Pagbabahagi
sa mga nangangailangan. Pagtanggap sa mga bisita nang may sigla,
paghahain ng pagkain kahit kung minsan ay wala ng matira para sa kanila. At
minsan nama'y pag-ako sa mga gawaing naiwan ng iba. At ang lahat ng mga
ito ay ginawa ng kusang-loob at hindi napilitan lamang. Iyan ang Pinoy.

Likas sa mga Pilipino ang pagkakawanggawa. At ang kalikasang ito ay dapat
ingatan at pagyamanin pa. Nababatid ba natin na ang katangiang ito ay
nakapagkukubli ng mga pagkukulang na ating nagawa sa mata ng Diyos? Sa
iyong paggawa ng kabutihan, maaring may mga pagkakataon na ika'y hindi
napasalamatan o nginitian man lamang ng iyong tinulungan. At ang iyong
ginawa akala mo'y walang saysay o walang kabuluhan. Ngunit may Isang
higit sa lahat ay nakakaalam. At Siya ang tanging makapagsusukli sa iyong
kabutihan. Ang paggawa ng kabutihan sa kapwa ay may katumbas na
gantimpala sa Panginoon. Ngunit hindi man natin makamit ang biyayang iyon
dito sa lupa, makasisiguro tayong sa langit ay ipagkakaloob ng Diyos ang
gantimpala.

Tayo'y mga Pilipino, at nananalantay rin sa ating ugat ang dugong Kristiyano.
Ang pagkakawanggawa ay patuloy nating ihandog o ibahagi sa ating kapwa.
At hayaang ang ibang bansa ang magsabing, Pinoy ay dakila!










2.) Halimbawa ng pormal na sanaysay

MAYO 31 - "WORLD NO-TOBACCO DAY'

Mahigit sa apat na dekada na ang nakararaan, nang nagaluntang ang mundo sa isang balitang pang mediko sa posibleng panganib sa kalusugan ng tabako. Mula noon, napatunayan na ang tabako ay isang panganib na may kinalaman sa may 25 na sakit kabilang na ang kanser, sakit sa puso, atake, at peptic ulcer.

Walang alinlangan na alam na natin ngayon na ang paggamit ng tabako ay naging dahilan - at patuloy na nagiging dahilan - ng kamatayan at sakit sa malawakang antas. Sa mga papaunlad na bansa lamang, ang mapanganib na mga epekto ng tabako ay dahilan ng kamatayan ng hindi kukulangin sa 60 milyong tao bawat taon. Kung magpapatuloy ito sa 2020, ang bilang ng kamatayang ito ay aabot sa 10 milyon bawat taon. Karamihan sa mga kamatayang ito ay nagaganap sa mga papaunlad na bansa na ang 48 bahagdan ng kalalakihan at 7 bahagdan ng kababaihan ay naninigarilyo.

Ang paggamit ng tabako ay nakarating na sa nakatatakot na proporsyon at walang sinumang tao, organisasyon o gobyerno ang makapipigil sa panganib na ito nang nag-iisa. Alam ang bagay na ito ng World Health Organization (WHO), ilang taon na ang nakalipas ng idineklara ang Mayo 31 ng bawat taon bilang World No-Tobacco Day. Ito ang paraan ng WHO sa panawagan ng lahat ng kasaping bansa na himukin ang mga gumagamit ng tabako na sa isang araw man lamang ay huwag manigarilyo o yumigil na para sa kanyang kabutihan.







3.) Patalinghuli Intawon



By:Francis Lee F.



kanang kuan ba ug mohatag mo 'anwers' bahin sa sanaysay kanang tininoud kay dili lalim mag 'research' uy.., mo ambog pako ug duha ka buntod para maka 'enternet' unja hinay aju enternet kay daghan aju mogamit....lisod jud oi'.....as in....



Ni Aura

Naiisip mo ba ang mga nangyayari sa bawat araw, nagtataka lang ako sa mga tao sa tuwing pinagmamasdan ko sila mula sa aking kinalalagyan.

Sa dami ng kanilang mga ginagawa tila napakarami na nilang nalimutan mga bagay, mga pinalampas na pagkakataon o oras.

Bakit nga ba tila masyadong masalimuot ang buhay ng tao, kaylan ka pa bang huling umakyat ng bubong para matulog o para magpahangin, huling humiga sa isang mahabang bangko at tumingala lamang sa langit habang pinagmamasdan ang mga ulap, ang huling beses na naligo ka sa ulan o nagtampisaw sa baha, kaylan ka huling naupo sa tabi ng kalsada habang katabi ang iyong mga kaibigan. Kaylan kayo huling kumain ng mami sa kanto ng magkakasama, yung huling beses na dinalaw mo ang iyong elementary school o high school, kaylan ka ulit bumalik sa dati nyong tambayan at nagpalipas oras tulad ng dati nyong ginagawa, kaylan ka huling naglaro ng teks. Masyado na bang marami ang mga bagay na hindi mo na nagagawa pero ano nga nga ba ang pumipigil sa tao para magawa ang mga dati ay nagagawa nya?

Sa paglipas ng panahon naaalala mo pa ba ito o itinabi mo na rin tulad ng iyong mga laruan, kaylan mo pa ba huling hinawakan ang paborito mong laruan, o binasa ang mga secret notes sa likod ng mga school notebook mo, o tinignan ang mga matataas na grade na ibinigay sayo ng teacher mo, bakit ba hindi na pwede pang ulitin ang mga gawain na ito o bakit sa paglipas ng panahon ay unti-unti na ring nalilimutan ng tao ang mga simpleng bagay na ito na dati-rati ay labis na nagpapasaya sa tao?

Gaano nga ba kadaling limutin ang munting kasiyahan na ito? totoo nga bang habang tumatanda ang tao ay nawawala na rin ang kakayahan niyang maligayahan sa mga munting bagay. Gaano na nga ba kalaki ang mundong ginagalawan mo ngayon o pakiramdam mo lamang ay malaki ito. Nakalimutan na ba nga tao ang mga kaligayahang inihain sa kanila ng kalikasan, at lumikha sila ng maliliit na mundo sa gitna nang napakalaking mundong ito,.

Naniniwala lamang ako na ang mundo ang syang umiiwan sa kalikasan pero kaylan man ay hindi iiwan ng kalikasan ang mundo.













4. )Nasaan ang Ating Kalayaan?



Apat na dahilan na nagpasiya ng ating mga gusto



Tayo ay namasyal sa buong buhay naniwalang ang lahat ng mga gusto na ating ginawa ay pinagmamay-arian natin. Hawak natin ang ating kalayaan sa pinakamataas na pagtatangi. Pero dapat ba? Tayo ba ay may totoong kalayaan na gumawa sa gusto natin?

Depinisyon ng "Kalayaan"



Ang Webster ay nagpaliwanag na ang "kalayaan" ay

ang katangian o ang kalagayan ng pagiging malaya; at

ang kawalan ng pangangailangan, pamimilit, o pamimigil ng gusto o kilos.

Tayo ay walang dudang may mga kalagayan na talagang kinikilalang pangangailangan kung saan tayo ay talagang hindi nagkaroon ng kalayaan, pero ano ang tungkol sa pamimilit o pamimigil ng gusto o kilos? Ang layunin ng sanaysay na ito ay iksaminin kung saan mayroon tayo kahit

Huwag agawin ang aking kalayaan!



Tingnan natin sa nakatakdang katayuan kung saan tayo ay segurado na mayroon tayong kalayaan, tulad ng pagpili ng kulay ng kamiseta. Piliin ba natin ang pula o ang dilaw? Sa panlabas, ito ay lilitaw na talaga ay malayang pagpili. Pero sa katotohanan, ang pagpili ay nasa priyoridad lamang.



Ako ba ay pumili batay sa anong kulay ang pinakagusto ko? Marahil ang kulay na pinakagusto ko ay nagbago. At saka, nandiyan ang opinyon ng aking kaibigan; siya ay masayang lalo na ipresenta sa akin kung ano talaga ang "bagay" sa akin. Subalit minsan ang opinyon ng aking kaibigan ay magbago din...



Kung isipin nang mabuti ng isang tao ang apat na magkaibang sitwasyong ito, madiskubre nila ang apat na panimulang elemento na nagpasya sa ating mga pagpili.

Elemento 1: "Ang pagpili ba ay nasa anong kulay na pinakagusto ko?"



Tayo ay isinilang na mayroong nakatakdang mga kagustuhan. Ang isang tao ay walang alam kung ano ang nagdetermina ng mga bagay tulad ng hindi pagkagusto ng isang uri ng pagkain, o ang kulay na mas gusto kay sa lahat ng ibang mga kulay. Sabihin natin, "Talagang ganoon ang pagkatao ko. Ako ay isinilang kasama niyan." At iyan ay tamang-tama.



Bawa't isa sa atin ay isinilang kasama ang kagustuhan para sa bawa't isa ng ating mga pandama, ito ba ay ang anong makita natin, malanghap, marinig o madama. Subalit ang mga nangungunang determinadong mga dahilan na ito ay lampas pa diyan. Tayo ay mayroon ding mga nakatakadang emosyonal na mga bagay na likas na gusto o di natin gusto.



Lahat ng mga kagustuhang ito ay nasa loob natin mula pa sa simula. Wala talaga tayong kalayaan sa pagpili sa kanilang pagpasiya, at kung wala ang panlabas na impluwensya, sila ay susundin bawa't oras. Sa ibang salita, tungkol sa mga bagay na kasama sa ating pagsilang, wala talagang kalayaan.

Elemento 2: "Marahil ang kulay na pinakagusto ko ay nagbago."



Tulad ng nasabi sa itaas, kung wala tayong mga impluwensyang panlabas, tulad ng pangangailangan o opinyon ng iba, ang ating mga desisyon ay pangunahing nakabatay sa ating personal na kagustuhan, bagay na wala tayong magawa nito dahil sa tayo ay isinilang kasama sila. Pero lahat sa isang pagkakataon o iba ay nakaranas ng pagbabago sa mga kagustuhang ito, tulad ng "dati di ko gusto ang lasa ng kamatis, pero ngayon gusto ko na." Ano ang nangyayari dito?



Ang katotohanan ay ang mga kauna-unahang mga kagustuhang ito ay magbago, sumibol paglipas ng panahon. At sa panahon ng kanilang pagbabago, ang ating mga pagpili ay magbago din kasama nito. Ibig ba sabihin nito na gumawa tayo ng malayang pagpili? Talagang hindi. Ito ay payak na nangangahulugang ang mekanismong namamahala na nasa loob natin na nagpasya kung ano ang ating piliin, kung wala tayong impluwensyang panlabas na sumalungat nito, ay kahit paano inayos panibago ang ating kagustuhan. Paumanhin, wala ring kalayaan dito.

Elemento 3: "At saka, nandiyan ang opinyon ng aking kaibigan; siya ay masayang lalo na ipresenta sa akin kung ano talaga ang "bagay" sa akin."



Ito ay mga impluwensyang panlabas, ang ating kapaligiran. Mangyari pa, sila ay nag-impluwensya sa atin halos sa lahat ng bagay. Sila ay may kapangyarihan na sila ay maaring panaigin ang ating mga kagustuhang panloob sa isang tibok ng puso. Halimbawa, mangyari ay gusto ko ang kulay berde, pero ang aking bagong kasintahan ay gustong-gusto na makita akong magsuot ng kamisetang itim. Ngayon kung mayroon kaming tipanan ngayong gabi, maari mong gunigunihin kung anong kulay ng kamiseta ang isusuot ko.



Subalit ang impluwensyang ito ay hindi limitado sa mga kaibigan at pamilya. Tayo ay palaging binomba ng mga patalastas ng telebisyon at radyo na palaging nagsabi sa atin kung ano ang ating kailangan at bakit kailangan natin ito. Ilang beses mo nakita ang bagay na kailangan mong mayroon ka at makaraan ang isang linggo lumabas ka at binili ito, ikaw ay nagtaka bakit ginawa mo iyon? Ikaw ay sadyang nahuli ng patalastas ng lipunan. Ang impluwensyang ito ay umabot sa lahat ng aspeto ng ating buhay.



Ang kapaligirang nakapaligid sa akin ay nagsabi kung ano talaga ang mahalaga sa aking buhay. Ito ang nagpasya kung gaano karami ng pera ang aking dapat kitain, paano ko ito dapat kitain, anong antas ng edukasyon ang dapat kong abutin at kahit ang kung anong klase ng pagkain ang dapat kong kainin sa hapunan ngayong gabi. "Ah"sabi mo, "ito ay kalayaan, dahil maari akong pumili sa pagitan ng dalawang pagkain para sa hapunan pagkatapos makita ang dalawang pagkain sa TV." Muling pagkabigo, dahil ang pagpiling iyon ay ginawa sa kalkulasyong simple kung anong pagkain ang makapagbigay sa iyo ng mas maraming kasiyahan. Walang Kalayaan dito.

Elemento 4: "Subalit minsan ang opinyon ng aking kaibigan ay magbago din."



Oo, ang opinyon ng kaibigan ay magbago din. Pati na rin ang opinyon ng ating lipunan. At iyon ang huling dahilan sa paggawa ng ating mga desisyon. Kailangan lamang tingnan ng isang tao kung paano ang mga estilo ay nagbago bawa't taon upang makita ang dahilang ito sa kanyang kaluwalhatian. Ang mga damit ay maiksi ng makalipas na taon at ang aking anak ay nangailangan ng anim na bagong damit. Sa taong ito, ang mga damit ay lalong mahaba. Uh oh siya ay nangangailangan ng mas marami.



Ano ang nangyari dito? Magaling, ang impluwensya ng lipunan ay sumibol din. Makita talaga natin ito sa edukasyon. Tatlumpong taon ang nakalipas, ang digri ng kolehiyo ay magandang simula. Ngayon ito ay lubos na pangangailangan at ang digring nagtapos sa master's o doktoral ay ang magandang simula. Muli, walang kalayaan ang makita kahit saan.



Sa ganoon kung tayo ay isinilang kasama nito, at ng mga pagbabago nito, pati na rin ng ating panlabas na kapaligiran ang siyang namamahala sa atin at nagpasya ng lahat ng bagay na ating ginawa, nasaan kung mayroon man ang kalayaan sa ating buhay?



Totoo na ang apat na dahilang ito ang namahala sa bawa't isang bagay na ating ginawa. Pero mayroong isang lugar ng kalayaan. Hindi natin mabago ang kung ano na kasama sa ating pagsilang, subalit maaring pagpasyahan natin ang kapaligiran na pinili natin saan tayo mamuhay. Ang isang pagpiling ito ay ang tanging punto ng kalayaan sa ating buong buhay.



Kung madiskubre na isang tao ang layunin kung bakit nandito siya sa planeta, sa ibang salita, ang dahilan ng kanilang buhay, ang kanilang dapat gawin ay ang piliin ang kapaligiran na sumang-ayon sa dahilang mas mataas kaysa ibang bagay. Ang pagpiling ito ng kapaligiran ay garantiyang lubos na ang tao ay makarating sa layunin ng kanilang buhay.

Ang Daigdigang Araw ng Kalayaan sa Pamamahayag











5.) ANG DAIGDIGANG ARAW SA KALAYAAN SA PAMAMAHAYAG

ni Greg Bituin Jr.



Nuong 1991, inirekomenda ng Pangkalahatang Kumperensya ng UNESCO sa United Nations General Assembly na iproklama ang Mayo 3 bilang Pandaigdigang Araw ng Kalayaan sa Pamamahayag sa kumbensyon ng African Press sa Windhoek, Namibia nuong Abril 19 hanggang Mayo 3, 1991. Ito'y sinang-ayunan ng mga dumalo. Ang mga nagsidalo ay mula pa sa 35 bansa sa Aprika at mga NGO. Dumalo sila sa Windhoek upang talakayin ang tungkol sa kalayaan sa pamamahayag at pananalita, kasarinlan at media pluralism. Tinalakay din nila ang mga pagkakapaslang, panggigipit at pambabastos sa mga mamamahayag at nagpahayag ng inabilidad ng ilang gobyerno na resolbahin ang mga krimen laban sa mga mamamahayag.



Ngayong taon, umaabot na sa walumpu't anim na Pilipinong mamamahayag ang napapaslang, ayon sa ulat ng Philippine Movement for Press Freedom (PMPF), alyansa ng mahigit limampung media-based organization sa buong bansa. Nuong nakaraang taon, apat na mamamahayag ang napaslang sa loob ng apat na magkakasunod na buwan. Nitong nakaraang Enero 21, binaril at napatay si Bienvenido "Benjie" Dasal, reporter ng Radio Mindanao Network. Sa kabuuan, isang mamamahayag na ang napaslang sa panahon ni Estrada; labingsiyam (19) sa panahon ni FVR; tatlumpu't apat (34) sa panahon ni Cory; at tatlumpu't dalawa naman sa panahon ni Marcos. Ang rekord sa panahon ni Marcos ay ulat mula sa Asosasyon ng mga Komentarista at Anawnser sa Pilipinas (AKAP). Walang nasaliksik na record tungkol sa mga napaslang na mamamahayag bago sa panahon ni Marcos, maliban kay Ermin Garcia ng dyaryong Sunday Punch sa Dagupan, Pangasinan na pinaslang nuong late 60s.



Sa mga pamantasan, marami na ring naisarang mga dyaryong pangkampus. Ang mga kasong ito'y katatangian ng harassment sa mga campus journalists, censorship at marami pang iba. Ang ilan sa mga ito ay ang publikasyong Chi Rho ng Miriam College dahil sa kanilang koleksyon ng mga tula na may pamagat na "Libog at Iba Pang Tula", at ang publikasyong Hotline ng St. Louis University sa Baguio City dahil sa pakikibaka nila laban sa tuition fee increases.



Ang kalayaan sa pamamahayag ay dapat tamasahin ninuman, dahil ito ang isinasaad ng ating Konstitusyon at pundasyon ng demokrasya. Kung walang kalayaan sa pamamahayag, hindi rin tayo malaya, dahil hindi natin maipahayag ang ating nasasaisip at nararamdaman. Kahit ang apat na sulok ng paaralan ay hindi dapat maging sagwil upang kilalanin at igalang ang kalayaan sa pamamahayag. Ang "press freedom" ay tinatamasa lamang ng mga mayayaman. Buti pa ang karamihan ng dyaryo, nagbibigay ng malaking espasyo ng balita tungkol sa mga artista kahit wala namang kabuhay-buhay, pero wala namang maibigay na espasyo tungkol sa pakikibaka ng mamamayan. Kung may espasyo man, ito'y pampalubag-loob sa mga mahihirap. Isa sa mga bumaboy ng press freedom ay ang pamilyang Gokongwei, may-ari ng Manila Times, kung saan anim na editor nito ang nag-resign. Ang pamamahayag at ang kalayaan sa pamamahayag ay responsibilidad ng mga dyornalista, at hindi isang linya lamang ng gawaing dapat pagkakitaan. Ang nangyari sa Manila Times ay isang patunay na walang pakialam ang mga kapitalista sa press freedom ng ating bansa. Ang mga balitang inihahatid ng mga dyornalista sa mga mamamayan ay hindi na isang responsibilidad, kundi isa nang ngosyo na kailangang pagtubuan.



Sa darating na Mayo 3, tayo'y magsama-sama't ating ipahayag na ang tunay na kalayaan sa pamamahayag ay hindi natin tinatamasa sa sistema ng lipunan na kasalukuyang umiiral sa bansa. Ating ipahayag sa Pandaigdigang Araw ng Kalayaan sa Pamamahayag ang ating pagkkaisa laban sa mapanlinlang na sistema. Huwag nating hayaang babuyin ng mga kapitalista ang ating kalayaan sa pamamahayag.











6.) Ano ang mga halimbawa ng sanaysay

Iba ang Pinoy

ni Princess O. Canlas



Ang Pilipinas ay binubuo ng iba't ibang lalawigan, at bawat lalawigan ay may

kanya-kanyang bernakular. Ngunit iba-iba man ang salita, iba-iba mang lugar

ang kinalakihan, iisa lang ang ugat na pinagmulan. Tayo ay Pilipino. Mahirap

malaman kung ang isang tao ay Pilipino nga o hindi sa kasalukuyang

panahon. Sapagkat ang iba sa atin ay mas nananalantay ang dugong

banyaga. At kung minsan pa'y mahirap ding alamin sa kanilang gamit na

wika.



May maitim at mayroon namang maputi. May matangos ang ilong at

mayroon namang sarat. May matangkad at mayroon din namang pandak.

Ngunit isang katangian ang nagbubuklod sa mga Pilipino upang sila'y

makilala mo at masabing: "IBA ANG PIN'Y!" Ang pagkakawanggawa ay may

taglay na iba't ibang katangian. Sapagkat ang taong mapagkawanggawa ay

masasabi ring matulungin sa kapwa, magalang, mabait, mapagbigay,

mapagpaumanhin, mapagtimpi, o mapang-unawa. At ang

pagkakawanggawang ito ang makikita sa mga Pilipino. Isang katangiang higit

sa kayamanan.



Mapapansin hanggang sa kasalukuyan na ang Pinoy ay may kusang loob na

pagtulong sa mga taong nasa kanyang paligid, kilala man niya ang mga ito o

hindi. Sa lansangan, ang mga bata ay tinutulungang makatawid nang

matiwasay. Ang matatanda ay inaalalayan sa kanilang paglalakad. Ang

maraming dala-dalahan ay tinutulungan sa pagbibitbit. Ang mga hindi

sinasadyang mahulog na bagay ay pinupulot upang iabot. Ang mga upuan sa

pampublikong sasakyan ay ipinagkakaloob ng mga kalalakihan sa matatanda

o sa kababaihan. Pagbibigay ng pagkain sa mga nagugutom. Pagbabahagi

sa mga nangangailangan. Pagtanggap sa mga bisita nang may sigla,

paghahain ng pagkain kahit kung minsan ay wala ng matira para sa kanila. At

minsan nama'y pag-ako sa mga gawaing naiwan ng iba. At ang lahat ng mga

ito ay ginawa ng kusang-loob at hindi napilitan lamang. Iyan ang Pinoy.



Likas sa mga Pilipino ang pagkakawanggawa. At ang kalikasang ito ay dapat

ingatan at pagyamanin pa. Nababatid ba natin na ang katangiang ito ay

nakapagkukubli ng mga pagkukulang na ating nagawa sa mata ng Diyos? Sa

iyong paggawa ng kabutihan, maaring may mga pagkakataon na ika'y hindi

napasalamatan o nginitian man lamang ng iyong tinulungan. At ang iyong

ginawa akala mo'y walang saysay o walang kabuluhan. Ngunit may Isang

higit sa lahat ay nakakaalam. At Siya ang tanging makapagsusukli sa iyong

kabutihan. Ang paggawa ng kabutihan sa kapwa ay may katumbas na

gantimpala sa Panginoon. Ngunit hindi man natin makamit ang biyayang iyon

dito sa lupa, makasisiguro tayong sa langit ay ipagkakaloob ng Diyos ang

gantimpala.



Tayo'y mga Pilipino, at nananalantay rin sa ating ugat ang dugong Kristiyano.

Ang pagkakawanggawa ay patuloy nating ihandog o ibahagi sa ating kapwa.

At hayaang ang ibang bansa ang magsabing, Pinoy ay dakila!













7.) Kultong Rizalismo (sanaysay ni Jon E. Royeca)

Submitted by Alexander Dagrit on April 8, 2009 - 11:31am. sanaysay kay rizal



Pasakalye: Nakatutuwa ang interes para kay Rizal at iba pang bayani ng maraming FW users. Bilang karagdagan, nais kong ibahagi ang sanaysay na ito na isinulat ni Jon E. Royeca at nalathala sa Liwayway nito lamang Enero 12, 2009.



NANG nabubuhay pa si Jose Rizal, tinitingala na siya ng kanyang mga kababayan bilang ang kanilang gabay tungo sa mga pagbabago, himagsikan, at kasarinlan mula sa pananakop ng Espanya. At nang pumanaw na siya, ang mga mamamayang Pilipino rin ang kumilala sa kanya bilang ang kanilang pinakadakilang pambansang bayani.



Nang mga taong 1880-89, ang mga propagandistang Pilipino sa Espanya at iba pang bansa sa Europa ay nagpahayag na si Rizal lamang ang natatanging may kakayahan na pag-isahin silang lahat, isang ulirang Pilipino, ang kinatawan ng Oceania-Española, ang ulong tagatangkilik ng mga Pilipino, ang marilag nilang kababayan, ang natatanging Pilipino sa panitik, at may katha ng iba’t ibang akda na naging karapat-dapat sa papuri ng madla.



Siya ay inihalal din nila nang buong pagkakaisa bilang ang pandangal na pangulo ng kanilang samahan, Asociación La Solidaridad (Kapatirang Pagkakaisa), na itinatag noong Disyembre 31, 1888, sa Barcelona , Espanya. Si Marcelo Del Pilar, ang pinakamahigpit niyang katunggali, ay pinagpugayan ang kanyang liredatong moral at intelektuwal.



Kultong Rizalismo



Sa Pilipinas, itinatag ni Andres Bonifacio ang kultong Rizalismo o ang tradisyon ng pagdakila kay Rizal.



Bilang supremo ng Katipunan, ipinag-utos niya na gamitin ang salitang Rizal bilang banal na salita ng Bayani, ang pinakamataas na antas na Katipunero; isabit ang mga larawan ni Rizal sa mga bulwagang pulungan ng Kataastaasang Sanggunian ng Katipunan at iba pang pook-pulungan; at gamitin ang pangalan ni Rizal bilang sigaw ng Katipunan para sa pagkakaisa at kalayaan. Inihalal din niya si Rizal bilang ang pandangal na pangulo ng Katipunan, at kinalap ang mga pananaw ni Rizal tungkol sa kanilang mga balak laban sa Espanya.



Noong mga unang bahagi ng 1897, habang nasa Cavite at namamagitan sa mga lokal na pangkat ng Katipunan doon, nagpalabas si Bonifacio ng isang kalatas na kumukundena sa mga kahayupang pinaggagagawa ng mga Espanyol laban sa mga Pilipino, at sa “katampalasanang pagpatay sa ating pinakaiibig nating kababayan na si M. Jose Rizal.”



Pinakadakilang Bayaning Pilipino



Noong Marso 22, 1897, nahalal si Heneral Emilio Aguinaldo bilang pangulo ng pamahalaang rebolusyunaryo na pumalit sa Katipunan. Noong Disyembre 1897, matapos lagdaan ang isang kasunduang pakikipagpayapaan sa mga mananakop ng Espanyol, tumulak siya at ang kanyang mga kasama patungong Hong Kong; subalit dahil walang anumang hangad ang mga Espanyol na tumupad sa kasunduan, ipinasya nilang bumalik sa bansa. Noong Abril 1898, nagpalabas ang mga kasamahan nila ng isang proklamasyon, na ang pangwakas na bahagi ay nagsabing:



“Kasingwalang-saysay din ang mga walang halagang pangalan natin, subalit ang bawat isa sa atin at lahat tayo ay tumatawag sa pangalan ng pinakadakilang bayani na nasaksihan ng ating bansa, sa tiyak at lubos na pag-asa na ang kanyang diwa ay mapapasaatin sa mga oras na ito at gagabayan tayo tungo sa tagumpay―ang ating imortal na si Jose Rizal.”



Kinilala ng dokumentong ito, na nilagdaan ng mga kasapi ng Komite Sentral Pilipino na nakahimpil sa Hong Kong , si Rizal bilang ang pinakadakilang bayani ng mga mamamayang Pilipino. Batid ng mga pinunong manghihimagsik na siya ang kanilang inspirasyon, nag-aalab na sigaw, at walang kapantay na kababayan, kung kaya’t ang pinakadakilang bayani na umusbong sa kanilang bansang sinilangan.



Ang sambayanang Pilipino ang nakadama, kumilala, at nagbunyi na ang pinakaiibig na Pilipino at ang pinakatanyag na martir na Pilipino ang siyang pinakadakilang bayaning Pilipino.



Hula ni Rizal



Bumalik sa bansa si Aguinaldo noong Mayo 19, 1898, at nang sumunod na Hunyo 12, ay idineklara ang kasarinlan ng bansa mula sa Espanya. Ang isang bahagi ng Akta ng Proklamasyon ng Kasarinlan ng mga Mamamayang Pilipino ay nasusulat nang ganito:



“Kinikilala, sinasang-ayunan, at kinakatigan namin, kasama ang mga atas na naipalabas na, ang Diktadurya na itinatag ni Don Emilio Aguinaldo, na aming kinikilala bilang Kataas-taasang Pinuno ng Bansang ito, na simula sa araw na ito ay may sarili nang buhay, sa aming paniniwala na siya ang tao na pinili ng Diyos, sa kabila ng kanyang abang pinagmulan, upang maisagawa ang pagtubos sa aming walang-palad na bayan, na inihula ni Doktor Jose Rizal sa kanyang mga maiindayog na taludtod na binalangkas niya sa kanyang piitan bago siya barilin; pinalalaya ito mula sa pananakop ng mga Espanyol bilang parusa sa mga pagmamalupit ng mga tauhan ng pamahalaan na may pahintulot nito, at sa walang-katarungang pagbaril sa nasabing Rizal at sa iba pang isinakripisyo para sa katiwasayan ng mga walang-kasiyahang prayle. …”



Ayon sa bahaging ito, ang hula ni Rizal tungkol sa kalayaan ay naisasakatuparan na—ang bansa ay pinalalaya bilang parusa sa Espanya dahil sa mga pang-aabuso nito at sa pagpatay kay Rizal at iba pa. Ang hulang iyon ay nasa ikasiyam na saknong ng huling tula ni Rizal, na ganito ang pagkakasulat:



“Idalangin mo rin ang mga namatay na kinulang-palad,



“Ang nagsipagtiis ng mga pahirap na walang katulad;



“Mga ina namin na inihihibik ang kanilang saklap,



“Ang mga kapatid, balo’t napipiit sa madlang pahirap,



“At ang sarili mong nawa’y makakita ng paglayang ganap.”



Ang paglayang iyon ay walang iba kundi ang muling pagkakamit ng kasarinlan ng Pilipinas. Natamo iyon noong Hunyo 12, 1898, nang ipahayag na ng mga Pilipino sa buong mundo na sila ay malaya at magsasarili na bilang isang bansa. At hindi nalimutan ng mga ama ng bansa na si Rizal ang naghikayat at humula niyon.



Unang Araw ni Rizal



Noong Disyembre 20, 1898, nagpalabas si Pangulong Aguinaldo ng isang atas na nagtatalaga sa Disyembre 30 bilang isang pambansang araw ng pagluluksa “alang-alang sa manga daraquilang filipinong uagas magsilingap sa tinubuang bayan na si Dr. Rizal at iba pa, na pinasaquitan nang lumipas nang capangyarihang castila.”



Nilinaw ng atas na isasagawa ang pagluluksa sa pamamagitan ng paglalagay ng bandilang Pilipino sa kalahating tagdang nito mula ika-12:00 ng tanghali ng Disyembre 29 hanggang ika-12:00 ng tanghali ng susunod na araw, at sa pamamagitan ng pagpipinid sa lahat ng tanggapan ng pamahalaang rebolusyunaryo sa buong maghapon ng Disyembre 30.



Pinili ng mga ama ng bansa ang araw ng kamatayan ni Rizal bilang ang naaangkop na pista opisyal para sa mga bayaning Pilipino, sapagkat siya ang Pilipinong karapat-dapat na mabigyan ng isang natatanging araw ng pagkilala. Hindi nila pinili ang araw ng kamatayan nina Lopez Jaena (Enero 20), Del Pilar (Hulyo 4), o ng Gomburza (Pebrero 17). Ang iba pa ay hindi kasindakila niya at hindi karapat-dapat ng isang natatanging araw ng pagkilala; kaya, ang mga pagpapakasakit ng iba pang mga bayaning Pilipino ay sumabay na lamang sa pinapaging-banal na araw niya.



Ang mga panghimagsikang pahayagan ay naglabas ng mga isyung dinadakila ang Araw ni Rizal: ang La Independencia (Kasarinlan) noong Disyembre 29, 1898; at ang Republica Filipina (Republika ng Pilipinas) at El Heraldo de la Revolución (Taliba ng Himagsikan), ang opisyal na pahayagan ng pamahalaang Pilipino, noong Disyembre 30, 1898. Sa mga isyung ito, inilathala ang ilan sa mga tula at sanaysay ni Rizal, samantalang ang kanyang buhay, mga gawa, at kabayanihan ay tinalakay.



Ipinagdiwang ang pistal opisyal na iyon ng Samahang Filipino sa Maynila sa pamamagitan ng isang palatuntunang awitan-pampanitikan. May mga awit, pagpapatugtog ng piano at gitara, pagbasa ng mga tula , pagbigkas, at mga pagtalakay tungkol sa buhay at gawang pampulitika ni Rizal na isinagawa at sinaksihan ng mga tanyag na Pilipino noon, tulad nina Pedro Paterno, Telesforo Chuidian, Fernando Ma. Guerrero, at Antonio Luna.



Pinag-alab ng unang Araw ni Rizal ang dangal ng bayan. Naglaan ang mga tao ng isang tampok na araw upang ipagdiwang ang isang kamangha-manghang nakaraan ng pinakadakilang martir mula sa sariling lahi, at ang mga pagpapakasakit ng iba pang bayani ng lupang tinubuan. Binigyan iyon ng La Independencia ng isang tumpak na paglalarawan: “Ang Disyembre 30 ang unang kaguni-gunitang petsa na naitala sa ating pambansang kasaysayan.”



Yaon ang mga hakbang kung paano dinakila ng mga Pilipino si Rizal bilang ang kanilang pambansang bayani.



Isang Kabaliwang Haka-haka



May isang teoriya o haka-haka na nag-aangkin na ang mga Amerikanong mananakop na awtoridad, partikular na si William Howard Taft, ang nagdeklara kay Rizal bilang ang pambansang bayani, ang naghikayat sa kulto ng pagdakila kay Rizal bilang ang pinakadakilang bayani ng bansa, at ang nagtatag sa Disyembre 30 bilang isang pista opisyal.



Si Taft, na dumating sa bansa noong Hunyo 3, 1900,ay naglingkod bilang tagapangasiwa ng Ikalawang Komisyon ng Pilipinas, ang awtoridad na nilikha ng pangulo ng Estados Unidos na si William McKinley upang maging tagabalangkas ng mga batas ng pamahalaang kolonyal ng Amerika sa Kapuluang Pilipinas.



Ayon sa haka-haka, dahil si Taft, sa isang pulong ng Komisyon, ay nagpasya na si Rizal ang maging pambansang bayani, naging pista opisyal na ang Araw ni Rizal mula noon. Ang pasya ni Taft ang naging simula ng Araw ni Rizal.



Ang totoo ay: Walang batas, proklamasyon, o anupamang kasulatan na nilagdaan ni Taft at kung saan sinabi niyang, “Ako, si William Howard Taft, ay pormal na idinedeklara si Rizal bilang ang inyong pambansang bayani.” Wala.



Noong 1920-29 at 1930-39, ang ilang Amerikano na sumulat ng mga aklat tungkol sa Pilipinas ay walang muwang hinggil sa mga paghanga, papuri, at sa pista opisyal na iginawad na ng mga Pilipino kay Rizal. Ang kawalang-muwang nila ang naghatid sa kanila na maghinuha, magdiin, at sa bandang huli ay mag-angkin na ang mga Amerikanong mananakop ang nagluklok kay Rizal sa kadakilaan. Kaya, isinilang ang haka-hakang ito, at mula noon ay marami nang mga mambabasa, mag-aaral, manunulat, at iskolar ng kasaysayan ng Pilipinas ang nalinlang nito.



Ang haka-hakang ito ay isang kabaliwan, kung hindi man katangahan, dahil paanong ang di-umano’y pasya ni Taft na gawing pambansang bayani si Rizal ang magiging simula ng Araw ni Rizal gayong bago pa dumating sa bansa si Taft, ang mga Pilipino ay kinikilala na si Rizal bilang ang kanilang pinakadakilang bayani at ipinagdiwang na ang Disyembre 30 bilang ang kanilang kauna-unahang pambansang pista opisyal?



Kasaysayan ang may katha na ang sambayanang Pilipino ang nagdakila kay Rizal bilang ang gabay nila tungo sa kabansaan, ang propeta ng kanilang kasarinlan, ang pandangal nilang pinuno, ang sigaw nila para sa digmaan at kalayaan, ang pinakaiibig nilang kababayan, at ang kanilang pinakadakilang bayani—ang kanilang pambansang bayani.













8.) Genoveva Edroza Matute (1915-2009)

Ipinaskil noong Marso 26, 2009 ni Roberto Añonuevo



Genoveva Edroza Matute

Pagpapahiwatig ang isang matingkad na katangian ng mga kuwento ni Genoveva Edroza Matute. Karaniwang magtutuon siya sa isa o dalawang tauhan, at sa mga tauhang ito ay lalaruin niya ang banghay at gusot ng kuwento. Ang pingas o puntos ng tauhan ay maaaring nasa kapasiyahan nito, at hindi dahil sa taglay na personal at panlabas na anyo. Sa mga matagumpay niyang kuwento, ang mga tauhan ay pumupukol ng mabibilis na salitaan, o nagsasalita sa guniguni, at ang mga kataga ay waring makapaglalagos sa kalooban ng mambabasa. Sumasabay din ang mga kuwento ni Aling Bebang, palayaw ni Matute, sa mga kasalukuyang pangyayari na kung minsan ay nakalulugod at kung minsan ay nakaiinis, at kung ano man ang epekto nito sa mambabasa’y mauugat sa lalim ng pagkaunawa ng manunulat sa kaniyang pinapaksa.

Si Aling Bebang, ayon sa talambuhay na sinulat ni Gregorio C. Borlaza, ay bunso sa labindalawang magkakapatid, at supling nina Anastacio B. Edrosa at Maria Magdalena K. Dizon. Siyam ang namatay sa kaniyang mga kapatid, at karamihan ay wala pang isang taon ang itinagal sanhi ng pagkakasakit. Lumaki siya sa Tayuman-Oroquieta, malapit sa karerahan ng kabayo sa San Lazaro. Hindi naglaon ay nakitira siya sa kaniyang ale—na kapatid ng kaniyang ama—doon sa Felix Huertas, Maynila hanggang makatapos ng elementarya. Nag-aral siya sa Santa Clara Primary School (na magiging Gomez Elementary School) at Magdalena Elementary School, pagkaraan ay sa Manila North High School (na Arellano High School ngayon), nagkolehiyo sa Philippine Normal School (na Philippine Normal University ngayon), hanggang matapos ang masterado sa Filipino at doktorado sa edukasyon sa Unibersidad ng Santo Tomas.

Kontrobersiyal ang buhay ni Aling Bebang dahil malinaw ang kaniyang paninindigan sa pagsusulong wikang pambansa. Ang ganitong tindig ay maaaring sanhi ng kaniyang masaklap na karanasan noong nasa elementarya, na inilakip ni Borlaza sa talambuhay ni Aling Bebang:

Mabuti naman at mababait ang mga guro sa mga paaralang pinasukan ni Bebang, bagaman ang guro niya sa Unang Baitang ay may kakatuwang pamamalakad. Bawal na bawal noon ang pagsasalita ng Tagalog. Ang kanyang guro ay may malalim na bulsa sa saya (baro’t saya pa ang kasuotan ng mga gurong babae noon), na may lamang siling labuyo. Kapag may nahuli siyang mag-aaral na nagsasalita ng Tagalog ay dumudukot siya ng sili at pilit na ipinangunguya sa pobreng “nagkasala.” Sinasabitan din ng kartong may ganitong nakasulat: I was caught speaking the dialect.

Ang palakad na ito ay laganap noon sa buong Pilipinas. Hindi lamang Tagalog kundi lahat ng wikang pansarili ng iba’t ibang rehiyon ay ipinagbawal. Ito ay nanatili hanggang maging malaya na ang Pilipinas. Mabuti ang hangarin—upang matulungan ang mga mag-aaral na madaling matuto ng Ingles—subalit masama ang naging epekto sa damdaming makabansa ng mga Pilipino. Maliit pa siya’y naiisip na: “Biglang naipit sa desk ang paa ko. Siyempre, masasabi ko ang Aray! Ang lagay ba, iisipin ko muna ang tawag doon sa Ingles, at pagkatapos ng mahahabang sandali ay saka pa ako dadaing ng Ouch!”

Hindi rin batid ng nakararami na may mga pinaaral na iskolar si Aling Bebang (na ginagawa yaon bilang pagpupugay sa kaniyang inang si Maria Magdalena), at ang dalawa sa mga ito ay nagpasalamat sa kaniya noong kaniyang burol. Malimit sabihin ni Aling Bebang sa kaniyang mga iskolar: “Mag-aral kayo at magsumikap. At kapag kayo’y nakatapos ay tumulong din kayo sa ibang tao upang mabawasan ang kanilang paghihirap.” Akala ng iba’y sadyang masungit at mahigpit si Aling Bebang, yamang walang anak at maagang nabalo nang yumao ang manunulat na si Epifanio G. Matute. Malambot din pala ang kaniyang puso sa mga kabataang masikap ngunit dukha.

Hindi kataka-taka ang pagmamalasakit ni Aling Bebang sa kaniyang mga kabataang iskolar. Ang pagnanais na umangat sa pamamagitan ng edukasyon ay matutunghayan kahit sa kaniyang kuwentong “Bughaw pa sa likod ng ulap” na tungkol sa magkapatid na naghirap at natutong mabuhay sa pangangalap ng basura nang maulila sa ama pagkaraan ng digmaan, ngunit sa kabila ng lagim ay mangangarap pa rin ang isang bata na makatapos ng pag-aaral.

Sa isang kuwentong pinamagatang “Lola,” inilahad ni Aling Bebang ang isang pangyayari sa pananaw ng isang inang dukha na may sandosenang anak. Nakatagpo ng babae sa ospital ang isang matandang mayaman, na sa unang malas ay pasyente ngunit ang totoo pala’y doon lamang tumitira sa ospital kahit walang sakit yamang walang nag-aalaga sa kaniyang kaanak. Inalok ng matanda ang babae na ampunin na lamang niya ang isang anak, at tutumbasan niya ng salapi iyon para sa ikaaangat ng buhay ng pamilya ng babae. Sa dulo ng kuwento, lumayo ang babae at humabol naman ang matanda. Walang sinabi ang babae ngunit nakintal sa kaniyang gunita ang matandang bihis na bihis at nahihiyasan, iniaabot ang supot ng pasalubong, at ang kanang kamay ay nakalahad na umaabot sa patalilis na kausap.

Ipinamalas lamang ni Genoveva Edroza Matute na kahit sa kuwento ay hindi dapat sabihin ang lahat, at mabisa ang pahiwatig ng mga larawan o tagpo. At kahit sa tunay na buhay, may mga bagay na mabuting ilihim, kahit ang tapat na pagtulong at pagmamahal sa kapuwa at kababayan.

















9.) The Insurrecte and The Colegiala

Dolores S. Feria



Makikita ang malaking bahagi ni Leonor Rivera sa buhay ni Rizal sa mga sulating kagaya ng “If Dreams Must Die” at “The Love of Leonor Rivera” ni Severino Montana . Kung saan kapwa nagpapakita ng imahe ng isang dalagitang umiibig sa bata nitong puso, isang kolehiyala na naihahalintulad kay Maria Clara, at isang walang-hanggang pag-ibig ni Rizal.

Sa buhay ng pagka-bayani ni Rizal ay may dalawang babae na kapwa nagkaroon ng mahalagang bahagi, ito ay ang kanyang ina at si Josephine Bracken. Si Donya Teodora Alonzo ay isang mapagmahal at mapag-kalingang ina, na nagpakita ng mga katangian ng isang huwarang inang Pilipino. Isang parokyano ng Kristiyanismo, para sa kanya ay isang pagtalikod o kasalanan sa paniniwala ang pag-aaral ng siyensya at pag-ibig kay Josephine Bracken.

Samantalang makikita si Leonor Rivera kay Maria Clara, si Josephine Bracken naman ay kay Salome. Si Salome ang karakter ni Rizal sa Noli Me Tangere na hindi isinama sa publikasyon kaya iilan lamang ang nakakikilala. Si Salome ay ang iniibig ni Elias, isang babaeng kakikitaan ng liberal na pag-uugali sa pagsasalita, pagkilos at pananaw sa sex. Ang usapan nina Elias at Salome ay isang senaryong kakikitaan ng lubusang pagtukoy sa pagnanasa bago pa ang mga sulatin ni Jose Garcia Villa. Maihahalintulad din si Josephine Bracken kina Magdalene, Mat Hari, Kitty O’Shea, Sadie Thompson, at Joan of Arc.

Si Josephine Bracken ang naging daan upang makita ang liberalismo ni Rizal ng ina nito at mga kapatid. Isa na rito ang naging pagtatalo ni Rizal at ng kanyang ina tungkol sa pagsasama nila ni Josephine Bracken kahit na walang basbas ng simbahan. Bukod sa pagiging liberal taglay din ni Josephine Bracken ang mga kaugalian kagaya ng pagiging matatag at may buong-loob sa pakikipaglaban ng kanyang mga pinaniniwalaan.

Ayon kay John Foreman, si Josephine Bracken ay maihahalintulad kina Gabriela Silang at Joan of Arc sa kanyang walang hanggang pakikibaka sa laban ng mga Katipuneros kahit sa pagkamatay ni Rizal. Unang nakita si Josephine sa Asamblea sa Imus, Kabite noong ika-29 ng Disyembre. Kasama niyang dumating sa pagtitipon si Paciano Rizal at iba pang kabilang sa pamilya Rizal. Ayon pa kay General Ricarte, hindi rin matatawaran ang partisipasyon ni Josephine sa paggagamot sa bahay sa Tejeros kung saan naging nurse at inspirasyon siya sa mga may sugat at iba pang nagpupunta dito. Gayundin ay makikita ang partisipasyon ni Josephine sa “Battles of Silang” st “Battle of Dasmariñas” noong ika-27 ng Pebrero. Makikita ang lubhang katatagan ni Josephinwe Bracken sa Rebolusyon, nang panahon kung kailan dadakipin na siya ng mga Espanyol. Kung saan naglakad siyang dumudugo ang mga paa mula sa Maragondon hanggang Laguna hanggang makarating siya sda daungan papuntang Maynila.

Si Josephine Bracken ay isang malaking bahagi ng kasasayan ng Pilipinas hanggang sa kanyang kamatayan noong taong 1902 sa sakit na tubercolosis. Ang kanyang kusang-loob na pakikibahagi sa Rebolusyon at patuloy na pagtulong sa mga Pilipino sa kabila ng hindi pagkilala ng mga ito sa kanya noong una ay sadyang kahanga-hangang kaugaliang napatunayan ni Josephine Bracken sa loob ng mahabang panahon.

Isang paggtalakay sa sanaysay ni Dolores S. Feria,
Ang The Insurrecte and The Colegiala

Ang sanaysay ay tumutukoy sa mga kaugaliaang taglay nina Lenor Rivera, Doña Teodora Alonzo, at Josephine Bracken. Ang tatlo sa mga babaeng nagkaroon ng malaking bahagi sa buhay ni Dr. Jose Rizal. Inihalintulad ng may-akda si Leonor Rivera kay Maria Clara, bilang isang kolehiyala at walang hanggang pag-ibig ni Rizal. Maaalalang ang sulat ni Leonor Rivera kay Rizal noong Disyembre 1890 ang lubhang nagbigay kalungkutan kay Rizal. Ang sulat na ito ay nagpapabatid ng pagpapakasal ni Leonor sa isang Henry Kipping, isang British Engineer sa Maynila partikular sa Dagupan Railway. Samantalang si Doña Teodora Alonzo ang ulirang ina ni Rizal na siyang nagbigay sa kanya ng unang edukasyon at mga pangaral sa relihiyon. Sa kabilang bahagi, si Josephine Bracken ang inihahalintulad sa pag-uugali ni Salome (tauhan sa Noli Me Tangere), bilang liberal na babae sa pagkilos, pagsasalita, at paniniwala. Nakilala ni Rizal si Josephine Bracken ng sumama ito sa kanyang amain, na nakilala bilang George Taufer, upang magpagamot kay Dr. Jose Rizal. Naging asawa ni Dr. Jose Rizal si Josephine at nanirahan sila sa Dapitan bilang mag-asawa. Nagkaroon sila ng anak na lalaki subalit namatay sa loob ng tatlong oras pagkatapos ipanganak.

Makikita sa kabuuan ng sanaysay na binigyang-pansin ng may-akda ang mga mahahalagang kontribusyon ni Josephine Bracken sa Rebolusyon sa halip na hangaan ang mala-Maria Clara na pagkilos ni Leonor Rivera. Sa literatura ng Pilipinas sa ngayon, ay makikita na isa si Leonor Rivera sa mga pinaka-nababanggit at pinahahalagahang Pilipina kasama nina Gabriela Silang at Cory Aquino.

Bilang mag-aaral ng kursong tumatalakay sa Buhay at mga Akda ni Rizal ay iminumungkahi ng grupo na marapat lamang bigyan ng sapat na pagtingin si Josephine Bracken. Na dapat maging basehan ang mga mahalang ambag nito sa kasaysayan kagaya ng pagiging bahagi sa Tejeros Convention noong Marso 22, 1897 at bilang mahalagang inspirasyon bukod sa pagiging manggagamot ng mga sundalo. Higit sa lahat dapat nating tingnan ang katapatan ni Josephine Bracken kay Rizal sa kabila ng pagdududa ng mga kapamilay nito at hindi ang kanyang mga kakulangan bilang tao.









10.) Ang paaralan sa mata ng mga mag-aaral
Sanaysay ni Marlon C. Magtira

May mga pagkakataon na namomroblema ang ilang mag-aaral dahil sa kakapusan ng kanilang pangtustos sa pag-aaral. Isang estudyante ang lumapit sa akin at nagsabing baka bumagsak siya sa kanyang practical arts class dahil wala siyang pambayad para sa mga proyekto. Ito kasing teacher niya, may sistemang hindi maganda. Upang makapasa ang mga estudyante, kinakailangang silang makakuha ng kaukulang puntos sa pagtatapos ng klase. Makukuha lamang ang puntos sa pamamagitan ng partisipasyon sa mga gawain sa klase pagrereport, pagrerecite at syempre, pagpapasa ng mga project. Ang kaso, hindi libre ang mga gamit para makapagreport, makapag-recite at makakuha ng mga kagamitan sa projects. Hindi naman makapagreklamo ang pobreng mahirap na estudyante dahil baka lalo pang lumala ang kanyang problema. Hindi lamang siya ang may problemang katulad nito. Marami pang iba.

Mayroon naman akong estudyante na sa tingin ng ilan ay hindi mabuting mag-aaral. Pero masasabi ko na marunong siya dahil sa kanyang mga sagot sa talakayan. Mahihinuhang nauunawaan niya ang aming paksa at nakapagbibigay pa nga siya ng malalalim na ideya na nakatutulong ng malaki sa daloy ng aming diskusyon. Kaya lang, masasabi ko rin na hindi siya nagsisikap. Sa tingin ko ay makakakuha siya ng matataas na marka kung pagsisipagan niya ang kanyang pag-aaral. Sa tingin ko ay kuntento na siyang makapasa o kaya'y makuha ang kinakailangang marka para manatili sa unibersidad. Minsan ay naghahanap pa siya ng butas para pangatwiranan ang kanyang katamaran.

Sa isang pagkikita, mayroon akong ipinapasang sulatin bilang paghahanda sa aming talakayan. Syempre, mayroong mga panutong dapat sundin sa paggawa ng sulatin. Subalit malinaw na hindi sinunod ng mag-aaral na ito ang wastong paraan sa gawain. Ang kanyang ipinasa ay resulta ng pagmamadali at marahil ay para lamang masabi na mayroon siyang ipinasa. Pagkatapos ng klase ay kinausap ko siya at sinabi ko sa kanya na maaari pang maging maaayos ang kanyang nagawa kung paglalaanan lamang niya ito ng wastong panahon. Subalit sinabi niya sa akin na... ano ang aking magagawa, e sa hanggang doon lang ang aking kakayahan... Sir, pinaghirapan ko yan, nagsusumikap na nga akong mag-aaral tapos papahiyain n'yo pa ako"

Ito namang isa, palagi na ngang mababa ang nakukuha sa mga pagsusulit, hindi pa nakikiisa sa mga gawain. Pilit bang sinasabi sa kanyang sarili na wala siyang kakayahan. Naaalala ko noong simula pa lamang ng pasukan, nag-ipit siya ng sulat sa aking lamesa. Sabi niya … "Sir, I'm hope that I will passed this subject because it was my third time…" O-may-gulay!!! Ano ba ito? Hanggang sa matapos ang klase, kahit na anong pilit ang gawin ko para lamang makiisa siya sa mga gawin ay nandoon pa rin siya sa kanyang sariling daigdig sa sulok ng silid. Sa sumunod na taon, hindi ko na siya nakita dahil hindi pinapayagan sa aming paaralan ang pag-ulit ng aralin sa ikaapat na pagkakataon.

Hindi mainam na karanasan sa paaralan ang aking mga nabanggit. Para sa mga mag-aaral, sa halip na lalawak ang kanilang kaisipan ay maaari pang kumitid dahil sa mga ganitong pangyayari.

Isa namang mag-aaral ang nagsabi sa akin, kailangan pa ba talagang pumasok sa paaralan ang mga kabataan? Madali mong masasabi na napaka-estupidong tanong ang tulad nito? Subalit namangha ako sa tinuran ng aking estudyante. Sabi nya, "hindi ba't ang paaralan ay sinasabing lugar na maghahanda sa kabataan upang harapin ang mga suliranin sa lipunan? Hindi ba't ang paaaralan ang sinasabing magbibigay sa atin ng mga kaalaman upang ang kabataan ay magkaroon ng makabuluhang pakikilahok sa mga gawain sa lipunan? E ano ang nakikita natin? Natutunan namin ang mga bagay na dapat gawin para pagdating ng panahon ay kaharaping muli ang parehong suliranin sa lipunan. Kung ano ang ginawa ng naunang henerasyon ay gagawin din namin. Siyempre parehong problema, parehong paraan ng paghahanap ng solusyon, parehong hindi makakamit ang solusyon… walang pagbabago."

Masasalamin sa mga mata ng estudyanteng ito na natutunan niya ang kanyang mga aralin. Nalaman niya na siya'y isang mahalagang bahagi ng lipunang kanyang ginagalawan. At alam niyang dapat kumilos para sa pagbabago para sa kaunlaran. Paano nga naman uunlad kung walang pagbabago.

Napakahalaga ng paaralan, hangga't nagdudulot ito ng kaunlaran para sa mga pumapasok dito. Kung hindi nga naman nakatutulong at sa halip ay nakapeperhuwisyo pa ay dapat nga lang na wasakin ang mga paaralan. Bago natin sisihin ang paaralan, tingnan muna natin kung ano ang ating ginagawa. Paano ba natin tinitingnan ang ating paaralan?

Itinanong ko sa mga estudyante ko: Bakit nga ba kayo pumapasok sa paaralan? Sabi ng marami... "e, kasi dapat e… dapat makatapos para magkatrabaho ng maganda… dapat me alam ka kasi hindi maganda kapag wala kang alam…" Ganoon ba iyon?

Dapat isaisip ng mga mag-aaral na sila ay pumapasok hindi dahil sa kariwasaang kanilang makakamtan sa hinaharap, kundi dahil nais nilang magkaroon ng kaalaman. Kung pumapasok ka sa paaralan dahil napipilitan ka lamang, maaaring ka ngang makatapos subalit malaki ang posibilidad na hindi mo magagamit ang iyong mga natutuhan. Magiging pansamantala lamang ang mga ito dahil ang mga bagay na ipinilit malaman ay madaling malilimutan. Magkakaroon ka ng mapagsikap na gawi kung sasabihin mo sa iyong sarili na pumapasok ka sa paaralan dahil nais mong magkaroon ng kaalaman. Kung ito ang iyong isasa-isip, magkakaroon ka ng masidhing pagnanais na matutunan ang mga bagay na maaari mong magamit tungo sa iyong kaunlaran.

Para sa mga Pilipino, napakataas ng ating tingin sa edukasyon na madalas ay ikinakasing-kahulugan sa mga paaralan. Kung nakapag-aral ka, mas madali ang iyong pag-unlad. Kaya, ang edukasyon ay nagmimistulang puhunan at balang araw ay malaki ang tubo. Ang edukasyon ay proseso ng pagkatuto samantalang ang paaralan ay isang instrumento ng edukasyon. Sa halip na ang paaralan ay magiging insrumento ng karunungan ay nagmimistula itong paluwagan na may inaasahang malaking sahod balang araw. Hindi naman natin masisi ang ating mga magulang dahil sawang-sawa na sila sa kahirapan. At marahil ay nais nga nila na tayo ay umunlad.

Ano kaya ang mangyayari kung magiging ganito ang takbo ng pag-iisip ng lahat ng mag-aaral? Nakaiinis kung wala kang pambili ng mga kagamitan para sa mga proyekto. Hindi ka na magsisikap na magkaroon ng mas malawak na kaalaman dahil pwede na ang makapasa lang. Hindi ka magsisikap dahil hanggang doon lang iyong kakayahan. At ang pinakamasama, hindi tayo makatutulong para sa kaunlaran ng ating bayan. Hindi tayo magiging instrumento para sa makabuluhang pagbabago ng ating lipunan… Ikaw, bakit ka nag-aaral?










11.) SALTIK-PANITIK: BALAGTASAN

ni Bert Cabual



TUNAY na sa paglipas ng mga dantaon ay buhay at umaalingawngaw pa ang tinig ng Balagtasan sa Filipinas at sa iba pang panig ng daigdig. Hindi man singningning ng mga nakaraan, ito’y nasasaksihan pa sa entablado ng mga liwasang-bayan at sa tanghalan ng mga paaralan sa ating bansa. Sa Ibayong-dagat nama’y di nagpapabaya ang mga Filipinong nangingibang-lupa na magtanghal ng Balagtasang kamanyang ng ating pagkalahi. May web site pang OFW-Ang Bagong Bayani na nagtatangkakal ng sining ng debate sa tula at pinamamatnugutan ng kaibigan naming Rafael A. Pulmano, isang makatang may lantay (kumbaga sa ginto) na pagkahilig at malasakit sa pananalunton sa mga bakas ni Balagtas.












12.) SALTIK-PANITIK:
ISANG BAGAY ANG TIYAK

ni Rafael A. Pulmano



Sa isang katulad ko na naghahanapbuhay sa ibang bansa, maihahambing sa matinding pagkauhaw sa gitna ng tuyot na disyerto ang sa tuwi-tuwina'y nadaramang pananabik na makauwi sa Pilipinas at makapiling ang mga mahal sa buhay kahit sa maigsing panahon.

At bagama't mas mabilis na ngayon ang komunikasyon sa maraming panig ng daigdig – salamat sa biyayang dulot ng makabagong teknolohiya gaya ng email at internet – hindi pa rin maiwaksi sa isipan ng isang OFW ang pangamba hinggil sa kung nasa mabuti ba at ligtas na kalagayan ang kanyang pamilya sa kabilang panig ng dalampasigan.

Ito ay bunga na rin ng pag-abuso ng ilang kapwa-Filipino, lalo na yaong nasa media (pangunahin na ang telebisyon, peryodiko at radyo) na parang naging obsesyon na ang paghalukay sa mga kabulukang nagaganap sa bansa para ipangalantaran sa madla. Patayan dito, nakawan doon, korapsyon sa kung saan-saang ahensya ng pamahalaan, patuloy na pagtaas na insidente ng H1N1 virus, at ibang nakaliligalig kung di man nakagigimbal na balita.

Kung ang sinasabi ng media ang paniniwalaan ay talagang napakasama na ng sitwasyon sa Pilipinas at mabibilang marahil sa daliri ang maituturing na marangal at matapat na Filipino, lalo na sa mga naninilbihan sa gobyerno. Tila ba wala nang tinatanaw na pag-asa ang bansa.

Ganyan ang paniniwala ko hanggang makapagbakasyon ako noong kalagitnaan ng Mayo nang taong ito.

Nakapasyal ako sa iba't ibang pook ng sinilingan at kinalakihan kong nayon, ang Barangay De la Paz, na napakalaki na pala ng ipinagbago mula nang huli akong umuwi.

Hindi ko maiwasan ang hindi makadama ng pagmamalaki at malaking katuwaan nang makita ko pa lamang ang barangay hall ng De la Paz. Opisinang-opisina ang dating at di parang tambayan lamang ng mga tanod at kung sinu-sino pang nais magpalipas-oras. Kompyuter na ang gamit sa pag-iisyu ng barangay clearance at pagpoproseso ng iba pang dokumentong sinasadya ng mga ka-barangay. Mayroon pang munting aklatan at ilang yunit ng kompyuter para sa mga nais magbasa at magreserts sa internet.

Sinamahan ako nina Barangay Chairman Christopher "Toppe" Alba at Administrator Rodolfo "Jun" Pulmano sa tabing dagat, at doon ay nasaksihan ko mismo ang mga proyektong pagkabuhayan at pampalakasan, at hinangaan ko ang bagong pagbibihis ng aking mahal na nayon tungo sa pagbabago at kaunlaran.

Kulang ang panahon ko para mapuntahan lahat ang nais kong pasyalan, at kapos rin ang espasyo rito para maipahayag ko ang malaking kasiyahan at pagmamalaking namamayani sa aking puso, una – bilang Filipino, at pangalawa – bilang mamamayan ng Barangay De la Paz.

Isang bagay ang tiyak ko. Hindi lahat ng naglilingkod sa pamahalaan ay korap at walang pakialam sa ikabubuti ng pamayanan, at hindi lahat ng ibinabalitang kasamaan sa media ay naglalarawan ng tunay na kalagayan ng ating Inang Bayan. –












13.) Pambansang Karangalan

Posted in sanaysay by Resty Cena on January 7, 2010

(Pambansang Karangalan, mula sa Biro-Biro ang Simula ni Resti M. Cena)
Copyright 2010

Kahit na hindi ako mahilig sa boksing, napadamay na rin akong panuurin ang nakaraang laban sa Las Vegas ng Dakilang Kamao. Ang hindi ko pagkahilig sa boksing ay bunga ng isang masamang karanasan. Noong bata pa ako, pinagduop kami ng isa sa mga pinsan ko na mas bata at maliit sa akin. Akala ko noon, ang boksing ay amba-amba muna, padyak at lundag, urong at sulong, at taas-baba ng ulo, na parang nakikipagharangang-taga. Sa isang taas ng aking ulo, binigwasan ako sa panga ng aking pinsan. Bumulagta ako sa lupa. Naiyak ako dahil sa tawa at kantiyaw ng mga nanonood; isa pa, masakit din naman palang masapol sa panga. Hindi ko na sasabihin dito kung anong paghihiganti ang ipinalasap ko sa aking pinsan; mabuti na lang at mababaw ang ilog.

Sa gitna ng deliryo ng bansa sa panalo ng Dakilang Kamao , itinuring ng marami, lalo na ng mga pulitiko at mga Pinoy sa ibang bansa, na siya ay isang “Pambansang Karangalan”.

Ang sarap makisalo sa pagdiriwang ng bansa. Hayon si Memeng, ibinibida ang bawat round, na para bang siya lang sa amin ang nakapanood. Tanda ng galak ng lahat na hindi siya pinaupo, at hinayaan siyang umamba-amba sa gitna ng sala, paminsan-minsa’y hinahatak sa tabi at pinaiinom pa. Mabuti na lang at nakiinom-inom rin ako, kung hindi, hindi siguro ako makakatulog pag-uwi ko dahil sa umaapaw na magandang pakiramdam sa dibdib.

Mga alas-tres siguro ng madaling-araw, nang sa panaginip ko, narinig ko ang salitang “pambansa”. Tulad ng alam na nating lahat, ang panaginip ay may sariling isip. Duo’y tinanong ako kung bakit naging Pambansang Karangalan ang Dakilang Kamao? Ano ang ginawa ng bansa para makibahagi sa karangalan ng kanyang panalo? Bunga ba siya ng isang pambansang programa na tumutuklas, humuhubog, at nagsasanay ng mga boksingero? Tumulong ba ang mga tao sa panahon ng kanyang kagutuman, sa gastos ng pagsasanay? Paano siya naging karangalan ng bansa?

Si Mang Berto, isang kapitbahay, naghirap, nagtiis, nagpunyagi para mapag-aral ang kaisa-isang anak na babae. Isang mahusay na abogada na ngayon sa kapitolyo. Sa huntahan, mabanggit lang ang tungkol sa batas, hustisya, abogasya, o kahit na anong salitang nagtatapos sa –sya tulad ng akasya, usansya, alkansya at magniningning na ang mga mata ni Mang Berto, nakahandang sumingit sa usapan at sabihing, “Yong anak kong abogada, …” At bakit nga naman hindi. Pinaghirapan nilang mag-asawa at ng tatlong anak na lalaki ang pag-aaral ni Abogada. Ngayon, kung pinabayaan lang niya ang anak, at sa sarili nitong kusa at hirap ay nakapag-aral at nagsikap at nabigyan ng parangal, may karapatan bang makibahagi sa karangalan si Mang Berto?

Ginagawa ko lang halimbawa ang ating Dakilang Kamao. Sa aking palagay, masaya niyang tinatanggap ang turing na Pambansang Karangalan. Umaapaw ang papuri sa kanya kaya’t may sapat para ipamahagi sa iba. Pero malinaw sa lahat na ang tagumpay niya ay tagumpay ng isang tao, sa tulong ng pamilya at ilang kaibigan. Nakakaalangang maki-angkin sa kanyang karangalan. Kung may titulong lapat niyang hawakan, ito ang Inspirasyon ng Bayan. Makakasalok ka ng kahit gaano karaming tabo ng inspirasyon, nasa sa iyo na ‘yan.

Sana’y may isang magsabi, “Gobyerno, maupo ka nga dito sa tabi ko at mag-usap tayo. Ikaw ang dapat na dahilan ng tagumpay, hindi ang pasimunong nakikiamot sa tagumpay ng pangisa-ngisang mamayan.” Lalo pang hindi wasto kung ang ganitong tagumpay ay ginagamit para malimutan ng mga tao, kahit ilang araw lang, ang hirap ng buhay. Dapat na pagbayarin ang gobyerno, sa tuwing may mamamayang nagtagumpay sa sariling sikap, ng Buwis ng Bayad-Puri, na magiging pondo na laan sa larang na pinagtagumpayan.

Sa akin, ang karapat-dapat na angkinin na Pambansang Karangalan ay iyong pinaghirapan ng buong bansa: Tahimik at maaayos na pamumuhay sa Singapore , kahit ano pa ang sabihin. Modernisasyon ng China . Pagbangon ng Hapon pagkatapos ng giyera. Paghabol ng South Korea na hindi mahuli sa tren. Medicare ng Canada . At sa Sweden , social net na sasapo sa walang makapitan. Ano ang pinagpunyagian ng buong bansa na maipagmamalaki natin sa ibang lupain?

Nabanggit ko ito dahil sa ating bansot na programa sa Olympic games. Ang huling medalya natin sa Olympics ay iniuwi ni Anthony Villanueva noong 1964. Natural, maririnig natin ang sabi-sabi na ang mahalaga ay sumali at magkaroon ng karanasan, na ang mahalaga ay hindi ang panalo kundi kung paano ka naglaro – klasikong paliwanag ng natalo.

Ang una at tanging layunin ng pagsali sa laro ay para manalo. Kung hindi hangad ang manalo, at kung walang pag-asang manalo, bakit sasali pa? Hindi nabibilang ang karangalan ng bayan sa dami ng ipinadadalang natatalo, kundi sa dami ng panalo. Hindi rin karangalan na ihain natin ang sarili na kakaning-itik ng maraming bansa.

At kung eksperyensya lang ang hinahanap, mag-audition na maging byolinista sa Manila Symphony Orchestra. Kahit hindi mahusay tumugtog ng byulin o ano pa mang instrumento, may rubdob sa dibdib naman, at saka eksperyensya lang ang hanap, di ba?

Kung iniisip natin na “Anong malay mo, baka suwertihin,” (na isang malaking bahagi ng pambansang estratehiya sa buhay), ay, pare ko, malasin ma’t matapilok si Usain Bolt o pulikatin si Michael Phelps, mayroon pang pitong dosenang manlalaro na kakain sa iyo.

Piliin natin ang giyera na may pag-asa tayong manalo.

Una-una, kalimutan natin ang mga laro na ang tagumpay ay umaasa sa laki ng katawan o haba ng mga paa at kamay at ang mga kasali ay hindi hinahati sa dibisyon na batay sa timbang, tulad ng swimming, volleyball, water polo, canoe/kayaking racing, cycling, track and field, basketball, badminton, football, handball, pentathlon, field hockey, tennis, table tennis, fencing. Huwag nang isiping magpadala ng kasali sa mga larong ang mga gamit at ang pagsasanay ay uubos ng isang munting yaman, tulad ng sailing, rowing, archery, equestrian. Laktawan natin ang mga laro na ang panalo ay umaasa sa husga ng mga hurado, tulad ng diving, gymnastics, synchronized swimming, at kahit na sa judo, taekwondo, wrestling at boxing na gumagamit ng hurado (bagama’t may pag-asa ang isang manlalaro na makapaghagis ng isang mahusay o masuwerteng bigwas na magpapabagsak sa kalaban). Ang problema sa hinuhusgahan ang panalo, wala tayong mailalapag sa mesa para makipagkamutan ng likod: “Papanalunin mo ang bata ko at papapanalunin ko ang bata mo.” Huwag magtawa; iyan ang tunay at mas mabangis na bunong-braso na nangyayari sa likod ng larong nakikita natin sa telebisyon. Wala o napakaliit ng ating pag-asang makapag-uwi ng medalya sa lahat ng mga larong iyan.

Anong laro ang natitira sa listahan na maaari nating salihan? Shooting at weightlifting.Tungkol sa shooting, tutuo nga na marami tayong mga mamamaril, lalo na kung nalalapit na ang eleksyon. Pero ang hula ko ay hindi rin tayo mananalo, dahil sa ang target sa barilan sa Olympics ay hindi mga pulitiko. Baka ang ating mga delegado, dahil sa unsyami sa hindi pagtama sa target, ang barilin ay ang mga shooters ng ibang delegasyon. Malaking kahihiyan; kung sana madadaplisan man lang ang mga kalaban.

Sa aking palagay, weighlifting sa tamang dibisyon ang dapat nating salihan. Sanay na sanay tayong magbuhat hindi lang ng bangko kundi pati na ng mga kamag-anakang walang trabaho. Anong gandang pangarapin. Sa opening ceremonies, nakadikit ang mga mata ng buong bansa sa telebisyon, sabik na hinihintay ang pagdaan ng ating delegasyon, at hayon sila, hayon ang ating kaisa-isang weightlifter, piling-pili siya mula sa mga kaibigan at kamag-anakan ng mga opisyales natin, hirap na hirap dalhin ang bandila ng Pilipinas. Ang gagarang magdala ng mamahaling Barong ng ating mga opisyales. Mapupula ang pisngi, malalaki ang tiyan, talagang larawan sila ng kalusugan, at karapat-dapat na tawaging Pambansang Karangalan.








14.) Malakanyang 2060

Posted in sanaysay by Resty Cena on January 6, 2010

(Malakanyang 2060, mula sa Biro-Biro ang Simula, ni Resti M. Cena)
Copyright 2010

Isang ugali nating mga Pinoy sa pagpaplano ang approach na “Hu, bukas na!” Na sa isang dako, hindi naman masama. Mentras huling sandali ang plano , mas sigurado na kailangan nga ito. Mentras hora mismo ang plano , mas marami nang matatatag na impormasyon tungkol sa problema, kaya’t mas malaki ang pag-asa na magtagumpay ang plano . Mahusay ang lohika, hano?” Hindi kapani-panilawa pero ang intelihenteng ugaling ito ay utang natin sa mga pulitiko.

Ayon sa mga paham, sa loob ng 50 taon, pinakamaaga, nasa katanghalian na ang global warming. Ang ice sheet ng Greenland lang, kapag nalusaw, ay sapat nang magtaas ng dagat ng pitong metro!

Kapag nangyari ito, ang Malakanyang ay papasukin ng tubig. Kung ang presidente natin sa 2060 ay apo sa tuhod ng kasalukuyang pangulo, ang tubig sa Malakanyang ay aabot sa kanyang baba.

Isang araw ay dumalaw ang ambasador ng E.U. sa pangulo. May taas na 6’4” ang ambasador, kung kaya’t ang tubig ay hanggang dibdib lang niya. Samantalang ang pangulo naman ay nakatingala na para hindi makahigop ng tubig habang makapagsalita.

“May I offer to carry you on my shoulders, Mrs. President? I mean, pasanin?” tanong ng ambasador. Bagama’t ayaw aminin ng pangulo na ang bayan, bukod sa lubog na sa hirap ay lubog pa rin sa tubig, pumayag na rin. Mahirap nga namang uminom ng kape habang nilalaplap ng alon ang ilong. Inilapag niya ang platito at tasa ng kape sa ulo ng ambasador. Isalin natin sa Filipino ang kanilang usapan.

“Palagay mo kaya, Mrs. President,” sabi ng ambasador, “Kailangan na nating magplano para sa global warming? Ilipat ang Malakanyang sa mataas na lugar”

“Naku, maaga pa naman para diyan, Mr. Ambasador,” sagot ng Pangulo. “Kayong mga Yankee, talagang adelantado. Saan ninyo inilipat ang embassy?”

“Nothing personal, pero sekreto, Mrs. President, for security reasons.”

“Indeed. How silly of me to ask! It is never the concern of the host Head of State where foreign embassies are in the host country, of course!” sagot ng Pangulo.

“Isang lugar na hindi mararating ng mga aktibista,” pagmamayabang ng ambasador.

Hindi naman kapinsalaan lahat ang hatid ng pag-apaw ng dagat sa Metro Maynila. Ang ilog Pasig ay magiging bahagi ng dagat. Tingnan mo na, kung lilinisin natin ngayon ang Pasig , katakot-takot na pera ang masasayang. Maghihintay lang pala ng 50ng taon at hindi na magiging problema. Huwag na rin nating hawanin ang mga barong-barong sa Metro Manila . Gastos lang. Lulubog ang mga iyan kung hindi man tangayin sa dagat. Madali nang magagawa ang riles ng Tutuban, mapapahaba ang linya ng LRT at MRT, at mapapaluwang ang mga daan. Sa madali’t sabi, pag lubog ng Metro Manila, luluwag na ang trapik, sa wakas.

Kung iisipin, ano mang problema na gawa ng tao laban sa kalikasan, bale wala ‘yan sa kalikasan.

Bakit nga ba itinuturing nating isang marupok na sapot ng gagamba ang environment? Nagiging guilty tuloy ako na gumamit ng papel sa palikuran, o ng plastic bag, o lumabas ng bahay na may saplot ang katawan. Lahat ng iyan ay galing sa environment. Sa punto de bista ng environment, ano ang problema kung ang mga bundok natin ay panot na? Ano ang problema ng environment kung ang mga tao ay may problema sa environment? Sa tao, may kahalagahan. Pero ang environment, hindi mo mahihintay na humingi ng paumanhin: “Opps, patawad na lang po, mga tao, at di ko mapigilan ang umihi sa inyo.” Kung sa bagay naman, paano mo masisisi ang mga kaingero. Kailangan ang uling sa pagluluto. Hindi masarap ang hilaw na salagubang, mahirap kainin ang hilaw na bunga ng marunggay, at ang pagngata ng hilaw na munggo sa kalaunan ay babasag sa kanilang mga ngipin, makapagdadagdag sa kanilang dental bills.

May lohiko ang environment, pero doon walang espesyal na ginagampanan ang tao, o dinosaur, o langgam.

Bumalik tayo sa hinaharap ng Malakanyang sa 2060. Tumaas pa ng ilang pulgada ang tubig, kung kaya’t ang presidente ay talagang hindi na makalakad sa loob ng Malakanyang nang hindi nakakasinghot ng tubig ng ilog Pasig . Ang mga empleyado naman ay nagbabangka na, kung hindi man nag-susuot ng scuba gear.

“Ok,” sabi ng Pangulo. “Kailangan na yatang magplano na ilipat ang Malakanyang sa mataas-taas na lugar. Saan?”

Buksan mo ang usapang iyan at para kang nagbukas ng isang malaking garapon ng mga bulate, na maglilisawan kung saan-saan. Ang mga kongresista ay magkakagatan at magkakalmutan para mailipat ang palasyo sa tabi ng kanilang pag-aari, para madaling abutin at kamutin kung saka-sakali.

Ang maganda’y kung maitatayo ang bagong palasyo sa isang lugar na walang daanan kung kaya’t hindi mapupuntahan. Papaligiran ng malalim na tubig ang paligid, na tatamnan ng mga buwaya at piranha.

Iligtas natin ang pangulo sa mga teroristang tulad ng kongresista at iba pang politiko, oligarko, aktibista, at taong balana. Tulungan nating ibuhos ng pangulo ang panahon at galing sa pakikipagmadyong sa mga lider ng Asia para manalo ng negosyong itatayo sa Pilipinas. Kung may problemang pang-atin-atin, nariyan ang baranggay, munisipyo, at kapitolyo: ilapit sa tao ang public accountability ng gobyerno.

At ang kongreso? Iwanan ito sa kinatatayuan. Tutal, mahusay naman ang mga kongresistang makipaglanguyan sa mga pating. Marami silang barrels doon na kung hahawanin nila ang mga pork na nakaimbak, magagamit nilang bangka sa loob ng kongreso. At kung sakali’t tangayin sa dagat ang kongreso, hindi natin mapapansin dahil sa puno` na tayo ng batas hanggang para sa susunod na isang libong taon. Kung sakali’t kailanganin ang isang bagong batas, iyatas ang pagsulat sa gobyerno na malapit sa tao.

Kaya, sige na nga. Bahain na ang Maynila. Ulanin na ng siyam na siyam-siyam ang bansa. Isang matinding hampas ng kalikasan sa ating likod ang kailangan para tayo’y matauhan.












15.) Imortalidad

Posted in sanaysay by Resty Cena on June 12, 2009
ni Resti Mendoza Cena

“Minsan lang mamatay ang tao, at kung hindi siya mamamatay nang mahusay, isang magandang pagkakataon ang mawawala, na hindi na babalik,” sabi ng ating Dakilang Bayani.

Siya na nang edad 35 ay namatay sa kamay ng mga guardia civil sa Bagumbayan.

Kung ang sirkumstansya ng kanyang pagkamatay ang kanyang tinutukoy, wala nang Pinoy ngayon na mamamatay nang mahusay. Una-una, mahirap nang makakita ng mga guardia civil na babaril sa iyo sa Rizal Park . At kung mayroon man, huhulihin ka ng mga pulis – sila pa ang sasapo sa katawan mo – for conspiracy to commit murder. Isusugod ka sa hospital at pipilitin kang buhayin, itatapon sa kulungan, at daragdagan ng kung ano-anong unsolved murders ang habla sa iyo, hanggang sa mahatulan kang mamatay sa silya-elektrika. Kung may pagkamatay na di mahusay, ito ang mamatay sa silya-elektrika, kahit na nga sabihin pa na komportable ka dahil nakaupo ka.

Sa aking palagay, ang ibig sabihin ng Dakilang Bayani sa “mamatay nang mahusay” ay nabuhay nang mahusay at mamatay sa tamang panahon.

Ang problema ko at ng milyong Pilipino na naghahangad ng imortalidad: mas madaling mamatay nang di mahusay. Sino ba naman sa atin ngayon ang nabubuhay nang mahusay?

Ang mabuhay nang mahusay ay isang malaking trabaho. Pinaghirapang mabuti iyan ng Dakilang Bayani, mula pagkabata.

Minsan sa ilog nahulog ang isang paa ng sinelas ng batang Dakilang Bayani. Itinapon niya ang kabyak, sa dahilang kung may makakapulot ng isa, walang halaga ito kung hindi rin mapupulot ang kabyak. Napakamapag-isip talaga ng Dakilang Bayani sa kapakanan ng kapwa.

Walang gayong mga kuwento ng kadakilaan sa aking pagkabata. Noong mawala sa ilog ang kaliwang paa ng aking flip-flop, itinapon ko ba ang kapares? Ano ako, hilo ? Kahit man lang ang kanang paa ko, hindi matinik sa pampang. Isa pa, marami akong naipong napulot na mga kabyak.

Ang pagboboluntaryong serbisyo para sa kapakanan ng iba ay isa ring tanda ng buhay na mahusay. Pero hindi ako makapag-boluntaryo na magsilbing doktor sa giyera sa Iraq o Afganisthan o Mindanao . Hindi ko makita sa Internet ‘yong mga forms sa pag-apply. Isa pa, malaki ang pag-asa ko na matanggihan dahil sa hindi naman ako doktor.

Ang malaking tanda ng husay ng buhay ng Dakilang Bayani ay ang matinding sakripisyo at kakaibang kagitingan ipinamalas sa pagsulat ng dalawang nobela, na doo’y buong tapang na pinaratangan niya ang mga prayle ng mga karumal-dumal na kasalanan laban sa mga Indio, na ang mga prayle ang dahilan ng di-makatarungang paghihirap ng buhay, na sa kabuuan, ang mga prayle ay sagana at bihasa sa mga katangiang taglay ng isang nanirahan sa impyerno (sa akin na ang mga salitang ito).

Hindi naman sa pagbubuhat ng sariling kama (madalas akong nakahiga at nakatunganga kaysa sa nakaupo at nakatingala), pero dito, malaki na ang aking progreso. May pamagat na ang susulatin kong unang nobela: Mga Bagong Prayle. Ang plot: Kung paano hinuhuthot ng mga oligarko (ang mga bagong prayle), kasabwat ng mga pulitiko (ang mga bagong guardia civil) ang katas ng bayan sa mga patapong gastusan na hindi nakapagpapayaman sa bansa, tulad ng megamalls at Jolly kainan, mga resorts, golf courses, at condo para sa mga balik-bayan na hindi naman nila natitirhan, at ang mga profits, sa halip na ipagpatayo ng mga industriyang infrastructural, ay inilalabas ng bansa at pinupuhunan sa China, Taiwan, Malaysia at Thailand, kung kaya’t walang tunay na pagbabago sa distribusyon ng kasaganaan at oportunidad sa bansa. Hanggang sa ang Pambansang Kamao (ang ating bida), dahil sa kanyang marubdob na pagkamakabayan, ay umastang pabagsakin ang mga oligarko ng bansa. Mapatulog kaya ng Pambansang Kamao ang mga bagong prayle?

Ayos ang premise, di ba? Hitik sa pagkakataong matamnan ng sigalot, kasakiman, pagnanasa, panloloko, at kung ano-ano pang mga kaitiman ng kalulwa at kabulukan ng moralidad na makaaaliw sa mambabasang Pinoy.

Isa pang daan sa pagiging dakila, bukod sa pamumuhay nang mahusay, ay kung namatay ka sa tamang panahon. Marami ang nagsasabi na kung ang isa nating dakilang heneral, kung naputulan ng buhay sa kamay ng mga Amerikano sa Palanan noong 1901, sa halip na tumagal ang buhay hanggang sa dekado 50 ng nakaraang siglo, maaaring siya ang ating Dakilang Bayani.

Madaling araw ng Disyembre 30, 1896, nilalakad ng Dakilang Bayani ang kanyang huling milya, ang mga dahon ng damo ay lumulundo sa bigat ng hamog na parang luha ng kalikasan na nakikiramay, may hangin mula sa dagat, pero hindi sapat para tangayin ang top hat ng Dakilang Bayani at ilantad ang kanyang di-pangkaraniwang ulo sa ginintuang sikat ng bumubukang liwayway. Ang nasambit ng marami sa mga nanonood: “Ang ganda ng panahon! Hindi uulan.”

Sa isang banda, kung hihintayin kong makagawa ng kadakilan bago mamatay, habang panahon akong mabubuhay. Na hindi naman masama kung sa bagay. Sa mabuhay nang mahusay pero sandali, at mabuhay nang hindi dakila pero matagal, pipiliin ko ang huli – ito’y atin-atin lang.






16.) Sanaysay:Mapang-api at inaapi.

mapang-api at inaapi.

Mapang-api
at inaapi? hindi natin alam san tayo lulugar.Sa araw-araw natin gawain minsan
hindi natin napapansin ang ganitong bagay. Hindi dahil sa kaibigan o kakilala
lang natin sila ay okay na nagawin ang ano mang bagay na ninanais. Hindi din
dahil sa tanggap nila ikaw bilang ikaw. Minsan I madalas nalulugar tayo sa mapang-api lalo na kung kinakayakaya natin
ang mga nakakasalamuha natin.

Inaapi, ang
salita na to minsan nang pumatak sa isipan ko. San nga ba ito lagging nag
yayare? Kung sa systeman ngayon sa bansa natin ang mahihirap ang una sa inaapi.
Syempre sino ba ang aapi sa mahihrap di yung mga mayayaman na wala ng ginawa
kung di mangmaliit ng mga mahihirap na tao mga walang ginagawa kung di mag mayabang . pero meron din naman mga
mayayaman na handing tumulong sa mga mahihirap. Pero bilang lng ang mga taong
mga ganun..

Sa
iskwelahan hindi din ito naiiwasan dahil lagi nandyan ang tuksuhan ng mga
magkaklase mag tropa. Pero sabi nila okay lang kasi katuwaan lang. Pero para
sakin dinadamdam lang nila ang pag –aapi na kung saan pag napuno ito ay parang
apoy na magwawala sa galit pwede itong magsimula sa sakitan o pag aaway.

Mapang-api,
hindi sa lahat ng oras ay inaapi ka. Meron mga pag kakataon na ikaw sa sarili
mo ay hindi mo namamalayan na may naaapi ka na. Minsan sa sobrang tuwa ay
inuulit ulit pa. Hindi mo alam sa sarili mo na nakakasakit ka na ng damdamin o
minsan alam mo nakakasakit kana pero nadadaan naman ito sa simpleng pag sabi ng
“sorry” kaya patuloy parin tayo sa pang-aapi minsan.

Mapang-api
o inaapi ka isa lamang ito sa normal na nangyayare sa ating bansa at patuloy
itong nang yayare hanggang hindi nagkakasundo ang buong bayan gaya noong
pagkasakop satin ng mga kastila kaya tayo madaling nasakop dahil kanya kanya
silang lumaban. Iba’t ibang grupo. Hindi sa watak watak ang ating isla ay ganun
ang gagawin natin hindi pa huli ang
lahat pwede pa tayo magkaisa..










17.) Sanaysay:pagsusunog ng kilay.

Pagsusunog ng kilay.

Ang
pag-aaral ay susi sa tagumpay. Pero anu na nga ba ang mga kabataan ngayon
nag-aaral parin ba sila ng mabuti o napasok sila ng para sa baon lang?

Hindi mo ba
alam sa ngayon ang pag aaral ay mas lalong kailangan para makabangon sa
kahirapan. Sa hirap ba naman ng buhay ngayon pahirap ng pahirap ang magkaroon ng maayos at komportableng trabaho, kaya
dapat ngayon palang ay magsikap na tayong makatapos ng pag-aaral. Isa din to sa
ikakatuwa sa naginginspirasyon natin. Isang munting papel na nagpapatunay ng
aking pagsisikap na makatapos ng pag-aaral; siguro kahit sino ang tanungin
gusto nila magkaroon ng ganung istorya sa pagtatapos ng pag-aaral nila.

Ang
sarap siguro kung iisipin natin ang ating mga pangarap na unti-unting
natutupad. Pero panu mo ito magagawa kung ngayon palang ay puro katamaran sa
pag-aaral ang gagawin mo. Kung ako sayo ngayon palang ay magsisimula na akong
magpakatino sa pag aaral simulan mo sa pag uwi ng mga librong kailangan gamitin
sa pag gawa ng takdang aralin hindi yung sa locker ito mabubulok, ipinagpabukas
ang paggawa, panu kung mag kagulo hindi ka nakagawa di wala lang sasabihin mo
sa sarili mo bawi nalang ako sa ubabg oagjajataib. Oo tama nga yon pero mali
yung paraan ng pag gawa dapat gawin sa bahay hindi sa loob ng eskwelahan. Kahit
kanino mo itanung yon mali yun. Gawin natin ang tama dahil magagamit natin din
to sa hinaharap.

Pero hindi
natin alam ang hinaharap. Tayo parin ang gagawa ng kinabukasan natin nasa kamay
natin ito. Pero wag sana natin kalimutang mag pasalaman sa Diyos sa bawat
tangunmpay na ating natataha. Nasa Diyos ang awa nasa tao ang gawa.

Kaya kung ako saiyo mag aral ng mabuti para makapagtapos at
magkaroon ng magandang trabaho at buhay sa hinaharap..










18.) Sanaysay:Ang tipo kong guro

ang tipo kong guro

Ano nga ba
ang gusto ko sa isang guro? Siguro yung gurong mapagmahal? O kaya yung gurong
napakabait at mahaba ang pasyensta. Yung hindi lagging galit meron kasing guro
na konti maling nagawa mo lang galit na
agad.

Kapag
ganito siguro ang lath ng guro sa buong mundo-lahat tao ay tatamarin
mag-aral.masarap kasing pumasok sa eskwelahan kapag ang mga guro ay medyo
palabiro at lagging naka smile. Ikaw kaya gaganahan ka bang pumasok sa
eskwelahan kung ang iyong guro ay masama ang pag-uugali o yung tipo ng guro na
palasigaw o niminsan ay hindi man lang tumatawa o namamansin.

Gusto ko
rin sa isang guro ay yung pwede mung kausapino makakwentuhan kapag ikaw ay
merong problema o kaya’y makakwentuhan kapag ika’y walang magawao walang
makausap . Maganda rin siguro kapag nagging malapit ka sa isang guro para kunh
may problema ka ay merong magbibigay sa iyo ng advice: kasi parang sila na rin
ang ating pangalawang magulang: kasi sila rin ang tumutulong sa atin na
gumalang sa nakatatanda.

Sa
pag-aaral kapag ikaw ay merong hindi masyadong maintindihan na leksyon, ay
dapat merong kang malalapitan na hindi labag sa kalooban nila na turuan ka.

Meron pa
bang ganoong guro ngayon ? anu sa tingin mo? Siguro meron pa….

Meron pa bang estudyanteng ganun ngayon.? Na lalapit sa guro
at magpapaturo.?

Masaya din siguro magkaroon ng isang guro na pwede mong
maging matalik na kaibigan na nandyan handing tumulong sa mga problemang iyong
natatamasa. Siguro nga’t merong iba’t-ibang personalidad ang mga guro.? Hindi
naman kasi pwedeng lahat ay magkakapareho ng pag-uugali.siguro meron ding
iba’t-ibang tipo sa isang guro.? Ang mga estudyante.? Siguro yang aking mga
nasabi ay ilan lamang sa mga katamgian ng isang guro..? siguro dapat din nating
pasalamatan ang ating mga guro.? Dahil mahirap tumayo sa harap ng klase habang
nagtuturo. Para sa mga guro , diba masakit para sa inyu ang daldal ka ng
daldal sa harap habang ang mga
estudyante mo ay nakikipagdaldalan din.?










19.) Sanaysay:pag-ibig at pag-mamahal

Pag-ibig o pag-mamahal kailan ba kita madadama? puro nalang ba tayo asa sa ating hinahangaan? sa ngayon para tayong tanga pag nakikita natin sila hindi malaman ang gagawin parang isang taong naliligaw na hindi alam san pupunta para makaiwas.

Siguro naman nakaransa na kayo ng pag mamahal ng ibang tao katulad ng sa pamilya o kaibigan. Makaranas ng relasyon nagawa niyo na? oo yung sa iba at sa hindi pa alam niyo naman ang mga nangyayare dahil nakikita niyo ito sa mga t.v o sa totoong buhay kaya ayaw niyo sumubok dahil natatakot kayo baka iwan kayo o lokohin kayo. Ang totoo pag dating sa larangan ng pag-ibig hindi mawawala yan kasama yan sa pagsubok.hanggang matagpuan niyo ang tunay na magmamahal saiyo.

Sabi nila pag umibig ka hindi nawawala ang away na sinasamahan ng luha. Hindi niyo ba alam na ito ay nagbibigay tatag sa iyong pagsasama, pinapatibay din ito lalo ang inyong pag mamahalan sa isa’t isa. Isa sa mga dahilan ng pag-aaway ay kawalan ng tiwala sa isa’t isa. Kung saan nagkakaroon ng hindi pagkakaunawaan sa isa’t isa. Dapat lagi tayong handang buksan ang ating taenga para makinig wag pairalin ang init ng ulo alamin muna ang tunay na nangyare wag din papadala sa usapan dahil ito ang mga dahilan para hindi kayo magkaunawaan. Pairalin lamang ang tiwala sa isa’t isa at walang ibang mangyayareng hindi kanaisnais.

Pagmahal mo ang isang tao handa mong ibigay ang lahat, Lahat ng sakripisyo para lang sa kanya kasi mahal mo siya. Pero hanggang kailan ka maghihintay. kung puro naman sa wala lang ang nagyayare. gaya nga ng sabi ng matatanda, “kung ayaw saiyo iwan mo ayaw nga sayo pag-pipilitan mo sarili mo” ikaw lang mahihirapan.

Sa larawan ng pag-ibig maraming dahilan. Bakit ganun nangyare, basta lang pag pinasok mo itong gulong ito handa kang panagutan handa kang masaktan dahil walang pinipiling oras ang pag-ibig.










20.) Mga Halimbawa ng Sanaysay

Ang ating unang sulatin ay isinulat ni Aura, isang Pilipino na myembro ng komunidad ng Pinoy Penster.

Munting Alaala
Ni Aura

Naiisip mo ba ang mga nangyayari sa bawat araw, nagtataka lang ako sa mga tao sa tuwing pinagmamasdan ko sila mula sa aking kinalalagyan.
Sa dami ng kanilang mga ginagawa tila napakarami na nilang nalimutan mga bagay, mga pinalampas na pagkakataon o oras.

Bakit nga ba tila masyadong masalimuot ang buhay ng tao, kaylan ka pa bang huling umakyat ng bubong para matulog o para magpahangin, huling humiga sa isang mahabang bangko at tumingala lamang sa langit habang pinagmamasdan ang mga ulap, ang huling beses na naligo ka sa ulan o nagtampisaw sa baha, kaylan ka huling naupo sa tabi ng kalsada habang katabi ang iyong mga kaibigan. Kaylan kayo huling kumain ng mami sa kanto ng magkakasama, yung huling beses na dinalaw mo ang iyong elementary school o high school, kaylan ka ulit bumalik sa dati nyong tambayan at nagpalipas oras tulad ng dati nyong ginagawa, kaylan ka huling naglaro ng teks. Masyado na bang marami ang mga bagay na hindi mo na nagagawa pero ano nga nga ba ang pumipigil sa tao para magawa ang mga dati ay nagagawa nya?

Sa paglipas ng panahon naaalala mo pa ba ito o itinabi mo na rin tulad ng iyong mga laruan, kaylan mo pa ba huling hinawakan ang paborito mong laruan, o binasa ang mga secret notes sa likod ng mga school notebook mo, o tinignan ang mga matataas na grade na ibinigay sayo ng teacher mo, bakit ba hindi na pwede pang ulitin ang mga gawain na ito o bakit sa paglipas ng panahon ay unti-unti na ring nalilimutan ng tao ang mga simpleng bagay na ito na dati-rati ay labis na nagpapasaya sa tao?

Gaano nga ba kadaling limutin ang munting kasiyahan na ito? totoo nga bang habang tumatanda ang tao ay nawawala na rin ang kakayahan niyang maligayahan sa mga munting bagay. Gaano na nga ba kalaki ang mundong ginagalawan mo ngayon o pakiramdam mo lamang ay malaki ito. Nakalimutan na ba nga tao ang mga kaligayahang inihain sa kanila ng kalikasan, at lumikha sila ng maliliit na mundo sa gitna nang napakalaking mundong ito,.

Naniniwala lamang ako na ang mundo ang syang umiiwan sa kalikasan pero kaylan man ay hindi iiwan ng kalikasan ang mundo.